Ściany zewnętrzne jednowarstwowe czy dwuwarstwowe?

Wbrew wielu opiniom ściany jednowarstwowe nie zawsze są tańsze od typowych ścian dwuwarstwowych. Często różnice w kosztach obu technologii wynoszą zaledwie ok. 5%.

Warto w związku z tym dobrze poznać zalety i wady wszystkich rozwiązań, co pozwoli na podjęcie świadomej i przemyślanej decyzji.

Podstawowe kwestie jakie powinien przeanalizować każdy inwestor to warunki cieplno-wilgotnościowe ścian zewnętrznych, ich wytrzymałość mechaniczna, nośność i właściwości akustyczne – szczególnie w zabudowie miejskiej, silnie zurbanizowanej.

Właściwości cieplno - wilgotnościowe ścian jednowarstwowych i dwuwarstwowych

Do najpopularniejszych materiałów na ściany zewnętrzne należą pustaki ceramiczne, bloczki z betonu komórkowego oraz bloczki silikatowe. Analizując pracę ściany zewnętrznej wielu inwestorów robi błąd, biorąc po uwagę wyłącznie właściwości izolacyjności cieplnej.

Na każdą ścianę zewnętrzną należy patrzeć w szerszej perspektywie, oceniając jej właściwości cieplno-wilgotnościowe, gdyż to właśnie one decydują w dużej mierze o wytrzymałości i trwałości ścian.

W ścianach jednowarstwowych pustaki lub bloczki muszą jednocześnie spełniać wysokie wymagania związane z izolacyjnością termiczną jak i z wytrzymałością mechaniczną ściany. Przy technologii ścian dwuwarstwowych elementy nośne (np. pustaki) pełnią głównie funkcję konstrukcyjną, a parametry cieplne ściany zależą w tym wypadku od warstwy ocieplenia (styropian, wełna).

Po za właściwościami termicznymi ściany bardzo ważna jest również analiza warunków wilgotnościowych w przegrodzie (ścianie zewnętrznej). Mówimy tutaj o tzw. „punkcie rosy”, czyli temperaturze w której następuje skraplanie się pary wodnej (temperatura ok. 11⁰C).

W ścianie jednowarstwowej punkt rosy praktycznie zawsze przypadnie wewnątrz ściany, co może mieć negatywny wpływ na tynki wewnętrzne i zewnętrzne. Przy niewłaściwym doborze materiałów do danych warunków klimatycznych szybko może okazać się, że ściany jednowarstwowe będą zawilgocone, tynki zaczną pękać, co w konsekwencji prowadzi do osłabienia wytrzymałości całej ściany. Z tego też względu niektórzy inwestorzy, którzy pierwotnie zdecydowali się na ścianę jednowarstwową, po kilku latach użytkowania domu i tak wykonują dodatkową warstwę ocieplenia, aby odsunąć punkt rosy od elementów nośnych ściany.

W przypadku ścian dwuwarstwowych możemy zabezpieczyć się przed tym problemem poprzez odpowiedni dobór grubości muru wraz z właściwą grubością materiału izolacyjnego. Jeśli prawidłowo przeanalizujemy warunki klimatyczne to jesteśmy w stanie tak dobrać warstwę ocieplenia, aby to właśnie w niej znalazło się miejsce, w którym nastąpi skraplanie się pary wodnej.

Do analizy takiej wykorzystywane są tzw. rozkłady temperatury w przegrodzie zewnętrznej, co powinien wykonać architekt na etapie projektu budynku.

Z czego zrobić ściany jednowarstwowe i dwuwarstwowe

Do wznoszenia ścian jednowarstwowych powszechnie stosowane są pustaki ceramiczne z tzw. ceramiki poryzowanej lub bloczki z betonu komórkowego.

Bloczki silikatowe (wapienno-piaskowe) są materiałem dużo „zimniejszym” niż ceramika czy gazobeton, w związku z czym powinny być stosowane głównie w konstrukcjach ścian dwuwarstwowych.

Beton komórkowy i pustaki ceramiczne są bardzo dobrym materiałem na ściany dwuwarstwowe, gdzie przeważnie stosuje się elementy nośne o grubości ok. 24-25cm.

Do warstwy ocieplenia w ścianach dwuwarstwowych można stosować styropian EPS lub wełnę mineralną. Zaletą wełny jest jej większa odporność na działanie ognia, w związku z czym może być stosowana w ścianach o podwyższonej odporności ogniowej REI. Alternatywą dla styropianu EPS są płyty ekstrudowane XPX, mające lepsze parametry cieplne lecz jednocześnie dużo wyższą cenę, dlatego przeważnie stosowane są na fundamentach i cokołach budynków.

Wytrzymałość ściany nośnej

Największą wytrzymałością charakteryzują się ściany z ceramiki (pustaki, cegły pełne, klinkier). Beton komórkowy i silikaty mają nieco mniejszą wytrzymałość na obciążenia, lecz dla typowych budynków mieszkalnych w zupełności spełnią wszystkie stawiane im wymagania.

Niestety wadą gazobetonu i silikatów jest ich mała odporność na uszkodzenia mechaniczne, uderzenia itp. Znacznie lepiej wypada tutaj pustak ceramiczny czy cegła pełna.

Ceramika w mniejszym stopniu jest wrażliwa na działanie wilgoci niż gazobeton (beton komórkowy) co ma duże znaczenie szczególnie w ścianach jednowarstwowych lub pomieszczeniach podpiwniczonych. Beton komórkowy wymaga bardzo precyzyjnego wbudowania i zabezpieczenia przed wilgocią.

W czasie użytkowania budynku problemem jest również wieszanie na ścianach ciężkich szafek, półek itp. W przypadku ceramiki można stosować kołki rozporowe (tzw. kołki czterorozporowe) natomiast w betonie komórkowym należy używać specjalnych kołków wkręcanych w ścianę, w które następnie wprowadza się właściwy wkręt.

Przy dużych ciężarach w przypadku pustaków ceramicznych łatwo można wykonać trwałą i mocną kotwę chemiczną, co przy betonie komórkowym czy silikatach może być nieco trudniejsze (w pustkach ceramiki jest więcej miejsca dla stworzenia mocnej kotwy).

Izolacyjność cieplna (termiczna) ścian zewnętrznych

Izolacyjność cieplna w ścianach dwuwarstwowych zależy głównie od warstwy ocieplenia, która odpowiada za ok. 70-80% izolacyjności całej ściany. Inaczej sprawa wygląda w konstrukcjach jednowarstwowych. W tym wypadku producenci starają się szukać kompromisu między wytrzymałością materiałów a ich właściwościami cieplnymi.

Większość dostępnych na rynku pustaków i bloczków betonowych o grubości min. 36cm spełnia wymagania minimalnych współczynników przenikania ciepła, co pozwala na wykonanie ściany o dobrych parametrach cieplnych.

Bardzo ważne jest jednak dokładne wykonawstwo, w tym m.in. staranne wypełnienie wszystkich szczelin między elementami konstrukcyjnymi. Pozostałe pustki czy braki w zaprawie doprowadzą do powstania dużych mostków cieplnych. Przy ścianach dwuwarstwowych wiele wad murarskich można zminimalizować na etapie montażu ocieplenia.

Przy wyborze materiałów na ściany dwuwarstwowe nie należy patrzeć przede wszystkim na izolacyjność termiczną pustaków czy bloczków, lecz na ich wytrzymałość i inne cechy użytkowe. Za właściwe parametry cieplno-wilgotnościowe odpowiadać będzie tutaj głównie warstwa ocieplenia styropianem lub wełną.

Aby zapewnić optymalne warunki pracy całej ściany, szczególnie w okresie zimowym, nie należy dowolnie zmieniać grubości i rodzaju materiałów na ściany, bez wcześniejszej konsultacji z projektantem. Pozwoli to wykonać ścianę z prawidłowo obliczonym i zaprojektowanym umiejscowieniem tzw. punktu rosy w ścianie zewnętrznej.

Izolacyjność akustyczna ścian jednowarstwowych i dwuwarstwowych

Jeśli zależy nam na jak najlepszej izolacyjności akustycznej warto zdecydować się na ściany dwuwarstwowe wykonane z pustaków ceramicznych lub cegły pełnej i dodatkowej warstwy ocieplenia ze styropianu. Beton komórkowy i silikaty mają nieco gorsze parametry akustyczne, przez co nie będzie to najlepszy materiał dla domu w zabudowie miejskiej, silnie zurbanizowanej (sąsiedztwo dróg, torów tramwajowych i innych źródeł hałasu).

Najlepsze warunki akustyczne zapewni ściana trójwarstwowa, z zewnętrzną okładziną z cegły klinkierowej lub chociażby z tzw. płytek klinkierowych, kamiennych itp. Niestety jest to rozwiązanie dużo droższe od typowych ścian jedno i dwuwarstwowych, w związku z czym nie stanowi dla nich bezpośredniej alternatywy.

Czy ściana jednowarstwowa jest tańsza od dwuwarstwowej?

Wielu inwestorów wybiera ściany jednowarstwowe gdyż są przekonani, że pozwoli im to znacznie zmniejszyć koszty budowy domu. Nie jest to jednak prawdą, a często ściana jednowarstwowa jest zaledwie o kilka procent tańsza od dwuwarstwowej.

Wynika to z wyższych wymagań stawianych materiałom na ściany jednowarstwowe – muszą być one jednocześnie wytrzymałe i cechować się dobrą izolacyjnością cieplną. Pustaki i bloczki o mniejszej grubości, przeznaczone na ściany dwuwarstwowe, muszą przede wszystkim być wytrzymałe, natomiast kwestia ich izolacyjności termicznej schodzi na drugi plan. W konsekwencji nawet po dodaniu kosztów styropianu lub wełny i tak okazuje się, że cena ściany z ociepleniem jest porównywalna do ściany jednowarstwowej.

Należy jednak pamiętać, że są to analizy zakładające równie dokładne wykonawstwo. W przypadku ścian jednowarstwowych wszystkie błędy murarskie szybko uwidocznią się problematycznymi mostkami termicznymi. Przy ścianach dwuwarstwowych część błędów można zminimalizować na warstwie ocieplenia.

Może się zatem okazać, że czasami ściany jednowarstwowe wyjdą nawet drożej niż dwuwarstwowe – jeśli doliczymy koszty solidnej, a tym samym często drogiej ekipy murarskiej.

Pewną alternatywą mogą być ściany jednowarstwowe z pustaków z wewnętrzną wełną mineralną. Jest to jednak na razie rozwiązanie dość drogie pod względem zakupu materiałów (pustaków) i nie do końca rozwiązuje problem lokalizacji w ścianie tzw. punktu rosy. Zaletą tej technologii jest jednak tzw. sucha zaprawa piankowa, która umożliwia szybkie i stosunkowo łatwe wznoszenie murów.

Zespół redakcyjny portalu zbudujmydom.pl