Typowa wylewka betonowa (szlichta betonowa, jastrych) może stanowić dobry podkład pod wykończenie podłogi z płytek ceramicznych, desek podłogowych, paneli, mozaiki czy pod wykładzinę. Istotne jest, aby jej powierzchnia była równa i bez spękań, co zapewni łatwe wykonanie ostatecznej podłogi. Równość betonu jest szczególnie istotna, gdy planujemy układać podłogę drewnianą, wykonaną z desek klejonych lub podłogę „pływającą” (tzw. system „click”).
Najczęściej stosowana jest wylewka cementowa, betonowa lub wylewka anhydrytowa, które kupuje się w gotowych mieszankach, rozrabianych w odpowiedniej ilości wody. Tego typu gotowe mieszanki bez problemu można wykonywać przy użyciu zwykłego sprzętu – mieszalnika. Coraz większą popularnością cieszy się także specjalna wylewka samopoziomująca, którą po rozrobieniu z wodą wylewa się na daną powierzchnię (umożliwia np. odpowiednie wyrównanie podłogi przed montażem płytek czy desek). Tego rodzaju wylewki są bardzo szybkie i łatwe do wykonania.W artykule doradzamy jak zrobić wylewkę i jakie materiały wybrać, aby wykonać dobry podkład betonowy pod nową podłogę.
Wylewka cementowa
Mieszankę na wylewkę cementową można kupić w formie gotowych, suchych mas, które należy rozrobić w odpowiedniej ilości wody lub przygotować samodzielnie, bezpośrednio na budowie. Mieszanka taka stanowi kompozycję cementu portlandzkiego i piasku w proporcji 1:3. Po wymieszaniu z wodą mieszanka powinna uzyskać konsystencję plastyczną, umożliwiającą rozłożenie na określnej powierzchni.
Wylewki cementowe są odporne na wilgoć, a ich wytrzymałość na ściskanie wynosi ok. 10-30MPa, w zależności od jakości przygotowania mieszanki. W przypadku zakupu gotowej mieszanki rozrabianej z wodą wytrzymałość będzie w miarę jednorodna na całej powierzchni. Z tego względu, jeżeli ktoś nie ma doświadczenia w przygotowaniu mieszanek bezpośrednio w betoniarce, zaleca się stosowanie gotowych mas. Jednakże przy dużym zakresie robót korzystniejsze finansowo może okazać się wykonanie mieszanki na miejscu (warto jednak w tych kalkulacjach uwzględnić ewentualny zakup betoniarki oraz prąd, jaki będzie ona zużywała podczas pracy). Należy jednocześnie pamiętać, że docelowa pożądana wytrzymałość wylewki zostanie osiągnięta dopiero po ok. 25-30 dniach od wykonania (wtedy najwcześniej otrzymamy tzw. normową 28-dniową wytrzymałość).
Na rynku dostępna jest również tzw. wylewka cementowa szybkowiążąca, która osiąga docelową wytrzymałość znacznie szybciej niż wylewki tradycyjne. Jednakże z tego względu ich koszt jest wyższy, przy takich samych docelowych parametrach użytkowych, w związku z czym należy zastanowić się, czy naprawdę opłaci się skrócić czas wykonania prac przy jednoczesnym zwiększeniu kosztów wylewki.
Wylewkę rozmieszcza się na powierzchni pomiędzy listwami prowadzącymi, a następnie zaciera i wygładza (zaleca się stosować do tego specjalne łaty metalowe).
Istotna jest odpowiednia grubość wykonywanej wylewki cementowej. Zaleca się, aby wynosiła ona ok. 6-8cm. Przy mniejszych grubościach, lecz nie mniejszych niż 3,5cm, zaleca się wykonanie dodatkowego zbrojenia wylewki, stosując np. specjalne siatki zbrojące lub pręty o małych średnicach. Jak pokazuje praktyka, najkorzystniejsze jest wykonanie wylewek o grubości ok. 7-8 cm. Przy określaniu grubości wylewki warto decyzje tę przemyśleć od razu dla całego parteru lub piętra, aby uniknąć późniejszych problemów z występowaniem progów między pomieszczeniami, w których są różne rodzaje wykończenia podłogi. Przy obliczaniu grubości docelowych warstw wykończeniowych należy wliczyć grubość kleju i płytki ceramicznej lub grubość podkładów i desek/paneli podłogowych.
Po wykonaniu wylewki cementowej należy poddać ją pielęgnacji, poprzez polewanie wodą przez okres ok. 7-10 dni. Przy wysokich temperaturach otoczenia zaleca się dłuższą pielęgnację (10-12 dni) z częstszym skrapianiem powierzchni wodą. Zabiegi te pozwolą uniknąć, lub zminimalizować występujące w mieszance spękania skurczowe. W celu dodatkowej redukcji spękań można stosować również dylatacje. Wykonuje je się w jeszcze mokrej mieszance, umieszczając odpowiednio docięte elementy elastyczne, np. specjalne pianki lub gąbki. Pozwoli to na zmniejszenie powierzchni poszczególnych płyt wylewki, a tym samym zmniejszenie wielkości spękań. Dylatacje takie zaleca się jednak stosować raczej tylko w większych pomieszczeniach. Warto wykonywać także dylatacje między wszystkimi pomieszczeniami (w miejscu otworu na drzwi).
Istotne jest także odpowiednie wykonanie dylatacji od ścian. W tym celu wokół pomieszczenia rozmieszcza się najczęściej specjalne gąbki, stanowiące odstęp między mieszanką na ścianą. Istotne jest, aby dokładnie ułożyć dylatację w narożnikach. Często zdarza się, że wykonawcy „wyokrąglają” narożniki dylatacją, co w konsekwencji może prowadzić do występowania strat ciepła, szczególnie jeśli sytuacja taka występuje podczas wykonywania wylewki podłogowej na parterze. W przypadku późniejszego układania płytek ceramicznych miejsca te można uzupełnić klejem, natomiast przy podłodze drewnianej, szczególnie „pływającej” miejsca będą stanowić źródło ochładzania pomieszczenia.
Wylewka betonowa (szlichta betonowa, jastrych)
Podkłady wykonywane z mieszanki betonowej charakteryzują się większą wytrzymałością na ściskanie, przeważnie rzędu 15 – 25 MPa (C12/15 – C20/25, dawniej B15 – B25). Wynika to z budowy mieszanki, w skład której wchodzi odpowiednio dobrane kruszywo zamiast zwykłego piasku, jak przy wylewkach cementowych. Do produkcji mieszanki betonowej stosowany jest piasek, żwir, grys lub specjalne mieszanki kruszywa naturalnego / łamanego. Zaleca się jednocześnie, aby wymiar największego ziarna kruszywa użytego do wykonania mieszanki wynosił nie więcej niż 1/3 grubości docelowej warstwy. Przy niezachowaniu tej zasady mogą wystąpić problemy podczas rozkładania mieszanki i jej wygładzania.
Podkłady betonowe, podobnie jak cementowe, można kupić w formie gotowych mieszanek lub wykonywać bezpośrednio na budowie. w przypadku niewielkiego zakresu prac zaleca się zakup gotowej mieszanki, gdyż produkcja samodzielna wymaga znacznie więcej pracy niż w przypadku zwykłej wylewki cementowej. Poprawnie wykonana lub rozrobiona z wodą mieszanka betonowa powinna charakteryzować się konsystencją gęstoplastyczną. Można stosować również mieszanki w stanie półsuchym, które odznaczają się znacznie mniejszą podatnością na spękania skurczowe i większą wytrzymałością, jednakże ich układanie wymaga specjalistycznego sprzętu – tzw. miksokreta. Do produkcji mieszanek betonowych lub cementowych można stosować także specjalne plastyfikatory. Ich dodanie do mieszanki jest istotne szczególnie przy prowadzeniu prac w okresie chłodnych temperatur otoczenia.
Grubości wylewek betonowych nie powinny być mniejsze niż 5cm. Zaleca się wykonywanie podkładów o grubości 7-8cm, przy czym należy zawsze zwracać uwagę na wymiar stosowanego do produkcji mieszanki kruszywa. Z tego powodu nie zaleca się wylewek betonowych jeśli chcemy wykonać tylko wyrównanie podłogi (przy już wykonanej wylewce właściwej). W takiej sytuacji lepsze efekty da wykonanie wylewki samopoziomującej anhydrytowej.
Zabiegi pielęgnacyjne należy wykonywać podobnie jak w przypadku wylewek cementowych. Te same zasady dotyczą również wykonywania odpowiednich dylatacji przy ścianach pomieszczenia oraz ewentualnych dylatacji dodatkowych, na większych powierzchniach.
Wylewka anhydrytowa
Wylewki anhydrytowe są bardzo wytrzymałe na wszelkie zmiany temperatury, przez co stosowane są w pomieszczeniach z ogrzewaniem podłogowym. Oczywiście nie oznacza to, że standardowe mieszanki betonowe nie mogą być stosowane również na ogrzewaniu podłogowym. Charakteryzuje je duża wytrzymałość (często powyżej 20 MPa), osiągana dużo szybciej niż przy typowych wylewkach betonowych lub cementowych. Przeważnie już po 10-14 dniach można przystąpić do układania podłogi z płytek. Wylewki anhydrytowe są dużo bardziej odporne na kruszenie i skurcz, przez co nie ma konieczności stosowania dodatkowych dylatacji na większych powierzchniach i zbrojenia.
Podkłady anhydrytowe mają płynna konsystencję, dzięki czemu z łatwością niwelują wszelkie krzywizny i uskoki. Zachowują się tutaj jak typowa wylewka samopoziomująca.
Dodatkowo wylewki anhydrytowe są znacznie lżejsze od cementowych czy najcięższych betonowych. W praktyce jednak różnica w ciężarze pomiędzy poszczególnymi rodzajami podkładów nie jest istotna dla wytrzymałości stropu.
Istotną wadą podkładów anhydrytowych jest ich brak odporności na działanie wilgoci. Z tego względu powinny być stosowane wyłącznie w suchych pomieszczeniach. Nie zaleca się ich wykonania na zewnątrz budynku (praktycznie brak odporności mieszanki na mróz), w piwnicach, czy altanach. Raczej nie powinny być też stosowane w łazienkach. Jeżeli mimo wszystko zdecydowaliśmy się wykonać wylewkę anhydrytową w łazience, to przed układaniem płytek ceramicznych należy bezwzględnie zabezpieczyć wylewkę folią w płynie. Zaleca się tutaj folie np. firmy Atlas, które po naniesieniu na powierzchnię, tworzą stosunkowo grubą elastyczną warstwę ochronną. Folia w płynie może skutecznie odciąć wodzie dostęp do powierzchni wylewki. Należy jednak ze szczególną dokładnością wykonać izolację wszystkich narożników.
Wylewki anhydrytowe wykonuje się przeważnie o grubości 2-10cm (zalecane 5-8cm).
Z uwagi na brak odporności wylewki anhydrytowej na wodę zaleca się dużą ostrożność w jej stosowaniu. Wbrew opinii niektórych handlowców, standardowe wylewki betonowe z powodzeniem mogą być stosowane także w przypadku instalacji ogrzewania podłogowego.
Wylewka samopoziomująca
Są to wylewki o grubości przeważnie 1 – 5cm. Nie zaleca się ich stosowania w formie podstawowej wylewki, gdyż charakteryzują się wyższym kosztem zakupu gotowej mieszanki, a wykonanie mieszanki na budowie jest bardzo trudne lub wręcz niemożliwe.
Wyróżniamy tutaj najczęściej wylewki cienkowarstwowe (0,5 – 2,0cm), grubowarstwowe (1,0 – 5,0cm) oraz wylewki do tzw. trudnych podłoży (podkłady drewniane, izolacja z wełny lub styropianu, stare kruche podłoża itp.). Wylewki samopoziomujące stosujemy głównie wtedy, gdy istniejąca podłoga wymaga wyrównania.
Podkłady samopoziomujące, jak wskazuje ich nazwa, nie wymagają dodatkowego poziomowania listwą. Nie wymagają również zbrojenia.
Zaleca się je stosować raczej wyłącznie do renowacji starych, zniszczonych podłoży, lub w celu zwiększenia grubości istniejącej wylewki betonowej lub cementowej w danym pomieszczeniu (np. w celu likwidacji uskoku po wykonaniu docelowej podłogi).
W przypadku wykonywania wylewek samopoziomujących zaleca się zachowanie minimalnej grubości ok 1,0 – 2,0cm. Przy mniejszych grubościach (mimo możliwości wykonania wylewek nawet grubości 2mm, wg instrukcji producentów) mogą wystąpić trudności w jej poprawnym rozłożeniu i samowyprofilowaniu. Istotne jest zachowanie maksymalnego czasu, od momentu rozrobienia mieszanki, do jej ostatecznego rozłożenia na powierzchni, aby możliwe było jej skuteczne rozmieszczenie na całej powierzchni.
Uwaga wykonawcza
Podawany przez producentów czas schnięcia wylewki oznacza po jakim czasie można chodzić po pomieszczeniu, lecz nie wykonywać ostatecznie prace wykończeniowe (podłoga może być wykańczana płytkami, deskami, itp. po całkowitym wyschnięciu wylewki i uzyskaniu pełnej wytrzymałości).
Osoby, które zastanawiają się pierwszy raz jak zrobić wylewkę, często mają problem z prawidłowym określeniem ilości suchej masy jaką trzeba zakupić. Większość producentów podaje wydajność wylewek gotowych, rozrabianych z wodą, jako ok. 15-20 kg/m2/1cm grubości. W przypadku wykonywania wylewek po raz pierwszy, przez osoby niedoświadczone, zaleca się wziąć margines błędu na podawane na opakowaniach wydajności (zwiększając je o ok. 2-4kg przy określaniu ilości worków do zakupu).
Zespół redakcyjny portalu zbudujmydom.pl
