Wielu fachowców ma własne zdanie na temat celu wykonywania opasek przy domach. Niektórzy uważają, że wykonanie szczelnej, np. betonowej opaski, umożliwi odprowadzenie wód opadowych dalej od ściany.
Inni z kolei twierdzą, że opaski buduje się wyłączenie ze względów estetycznych, co umożliwia wykonanie wąskich „chodników” wzdłuż elewacji.
Trzecią popularną opinią jest wykonywanie opaski, której celem jest utrzymanie elewacji w większej czystości w czasie deszczu.
Po co robi się opaskę wokół domu?
Przede wszystkim musimy zdawać sobie sprawę z tego, w jaki sposób woda opadowa oddziałuje na ściany zewnętrzne budynku. W czasie opadów deszczu woda wsiąka w grunt (poprzez trawnik czy przepuszczalną opaskę). Część wody przesiąknie w głąb aż do poziomu wód gruntowych. Część wody będzie jednak starała się „odparować” z gruntu, co nazywane jest czasami zjawiskiem „samoosuszania się” gruntu.
W przypadku wykonania opaski szczelnej, np. betonowej, która jest nieprzepuszczalna dla wody, spowoduje to występowanie stale wilgotnej strefy bezpośrednio pod opaską, czyli przy ścianach fundamentowych.
W praktyce spowoduje to niekorzystne zjawiska na ścianach fundamentowych, które objawiać mogą się nawet zagrzybieniem i zawilgoceniem od wewnętrznej strony, w szczególności jeśli mamy dom podpiwniczony.
Wielu fachowców w ostatnich latach zaleca obkładanie fundamentów folią kubełkową, która umożliwia „oddychanie” ścian i lepsze odprowadzenie wody od powierzchni fundamentów
(poprzez system kanalików w swojej strukturze). Jest to oczywiście prawdą, jednakże tylko wtedy, gdy woda będzie miała gdzie przesiąkać, aby później odparować. Jeśli ułożymy folię kubełkową przy opasce szczelnej, nie spełni ona swojego zadania.
Opaskę należy zawsze wykonywać jako przepuszczalną dla wody, czyli np. z kamienia ozdobnego czy kostki brukowej, układanych na piasku, żwirze czy pospółce (nigdy na betonie czy podsypkach cementowo-piaskowych).
Prawda jest taka, że opaska przy domu spełnia wyłącznie dwie funkcje. Po pierwsze umożliwia zachowanie czystości elewacji, gdyż woda opadowa rozpryskuje się od kostki czy kamienia, a nie od trawnika (co prowadzi do ochlapywania ściany błotem). Drugą funkcją jest poprawa estetyki budynku (oczywiście jest to już sprawa gustu każdego z nas).
Co do funkcji opaski jako „przydomowego chodnika” to w praktyce jest ona znikoma, gdyż znacznie wygodniej jest poruszać się ścieżkami budowanymi bezpośrednio na ogrodzie, niż takimi wąskimi przejściami przy elewacji.
Opaska wokół domu z kamieni ozdobnych
Najbardziej popularne są opaski wykonywane z różnego rodzaju kamieni ozdobnych, żwirów itp. lub z betonowej / granitowej kostki brukowej.
Opaska wykonana z kamieni jest łatwiejsza w budowie i nie wymaga dokładnego zachowania spadków. Wynika to z faktu, że woda opadowa bardzo szybko przesiąka przez warstwę kamieni w głąb gruntu.
Może być wykonana z górną warstwą z kamieni ozdobnych (np. białe grysy ogrodowe) lub z grubego żwiru. Najbardziej estetycznym rozwiązaniem jest kamień biały, lecz jednocześnie dość szybko może on ulec zabrudzeniu.
Zaleca się, aby górna warstwa kamienna wykonana była o grubości ok. 15cm. Kamienie warto rozsypywać na wyrównanej warstwie z piasku o grubości ok. 10-15cm. Takie rozwiązanie umożliwi szybki przepływ wody opadowej do gruntu jak również szybkie osuszanie się podłoża.
Opaskę należy obramować, najlepiej obrzeżem betonowym lub granitowym. Brak obramowania szybko doprowadzi do „rozchodzenia się” kamieni po całym ogrodzie. Jednocześnie wszelkie wypadanie kamieni na trawnik może doprowadzić do uszkodzenia kosiarki (wygięcie noża).
Przy opasce żwirowej i kamiennej warto tak ustawić obrzeże, aby wystawało ono ponad poziom kamieni na ok. 2cm. Zabezpieczy to przed wypadaniem kamieni z opaski na trawę. Jednocześnie warto opaskę wykonać tak, aby trawnik za obrzeżem również obniżony był ok. 2cm, co zabezpieczy przed nanoszeniem błota na warstwę kamieni ogrodowych (grysy lub inne kamienie ozdobne albo gruby żwir).
Aby obrzeże było stabilne i zapewniało przez wiele lat jednakową szerokość opaski warto od zewnętrznej strony obłożyć je chudym betonem, czyli stworzyć tzw. „opór dla obrzeża”. Dodatkowo opór taki umożliwi w przyszłości wykonywanie prac ogrodowych bezpośrednio przy opasce (np. przekopywanie ogródka, wykopanie dołu na ewentualny drenaż czy kable itp.) bez jej uszkodzenia i „przechylania się” obrzeża.
Opaska z kostki brukowej betonowej i granitowej
Opaska z kostki brukowej jest łatwiejsza w utrzymaniu niż opaska z kamieni ogrodowych. Wynika to z faktu, że znacznie łatwiej oczyścić i przemyć kostkę brukową. W przypadku kamieni, po kilku latach najczęściej konieczna jest wymiana ich górnej warstwy (ok. 5cm) na nowe, czyste kamienie w pożądanym kolorze (najczęściej są to białe grysy ogrodowe).
Należy jednak pamiętać, aby nigdy nie wykonywać opaski brukowej na warstwie betonu czy podsypki cementowo-piaskowej, gdyż uniemożliwi to swobodny przepływ i odparowanie wody.
Na opaski można stosować kostki brukowej lub granitowe o grubości 4-6cm. Nie ma konieczności stosowania kostek drogowych (grubości 8cm) gdyż nie odbywa się tutaj żaden ruch samochodowy.
Kostkę układamy na odpowiednio wyrównanej i wyprofilowanej podsypce piaskowej o grubości ok. 15cm. Alternatywnie można ułożyć ok. 10-15cm pospółki, a następnie cienką 5-centymetrową warstwę piasku i dopiero na niej kostkę brukową. Pod względem funkcjonalnym oba rozwiązania są podobne. O wyborze powinny zatem zdecydować głównie kwestie finansowe, jak koszt w danym rejonie piasku i pospółki lub dostępność któregoś z tych materiałów na naszej budowie.
W przypadku kostki brukowej istotne jest zachowanie odpowiedniego spadku opaski w stronę trawnika. Zaleca się, aby spadek ten wynosił 2-4%, co oznacza, że przy opasce szerokości 0,5m różnica poziomów wynosić będzie 1-2cm. Nie wolno pochylać opaski w stronę ściany budynku, aby woda nie zalegała bezpośrednio przy ścianach i fundamentach (przez szczeliny między kostkami woda przesiąka znacznie wolniej niż przez opaskę kamienną).
Przy układaniu kostki brukowej bardzo ważne jest dokładne zagęszczenie warstwy podsypki piaskowej, gdyż przy luźnym piasku kostka będzie nierówno osiadać. Przy opaskach z kamieni ozdobnych zagęszczanie piasku nie jest obowiązkowe (wystarczy tylko niewielkie zagęszczenie dla wyrównania powierzchni).
Kostkę brukową obowiązkowo musimy obramować obrzeżem. W przypadku obrzeży betonowych zaleca się, aby były on nieco obniżone w stosunku do kostki (0,5-1cm) co usprawni spływ wody opadowej na trawnik.
Obrzeża betonowe / granitowe czy plastikowe?
W przypadku opaski z kamieni ozdobnych lepszym rozwiązaniem będzie obrzeże betonowe, o szerokości 6 lub 4cm. Dostępne są również obrzeża granitowe.
Z kolei w przypadku kostki brukowej możemy wykonać zarówno obramowanie betonowe (obrzeża) jak i przy użyciu plastikowych obrzeży ogrodowych. W praktyce jednak większą stabilnością i trwałością cechują się obrzeża betonowe. Dla opaski z kostki granitowej zaleca się zakup obrzeży które również wykonane są z granitu.
Stosowanie geowłókniny w konstrukcji opaski wokół domu
Ułożenie pod warstwą piasku czy pospółki geowłókniny (lub tzw. agrowłókniny przepuszczalnej) umożliwi ograniczenie wyrastania w miejscu opaski chwastów czy innej roślinności.
Ważne jest jednak, aby była to włóknina przepuszczalna dla wody w obu kierunkach (od góry i od dołu). Nie wolno w tym miejscu rozkładać szczelnych folii izolacyjnych.
Włókninę można rozkładać na całej długości opaski przy domu, z zakładami kolejnych pasów ok. 30-50cm.
Włóknina nie ograniczy jednak całkowicie rozrostu roślinności, jednak w znacznym stopniu zmniejszy skalę tego zjawiska. W praktyce przyczyni się to do łatwiejszego utrzymania dobrego wyglądu opaski.
Koszt wykonania opaski wokół budynku
W przypadku opaski z kamienia ozdobnego średni koszt materiałów na 1mb (opaska szerokości 0,5m) to ok. 15-30zł (kamienie ogrodowe) + ok. 20-30zł (obrzeże z oporem) + robocizna.
Dla kostki brukowej koszty są nieco wyższe: ok. 25-40zł (kostka brukowa) + ok. 20-30zł (obrzeże z oporem) + robocizna.
Koszty robocizny są bardzo różne w zależności od tego czy zamówimy specjalistyczną firmę brukarską czy też zatrudnimy do tych prac któregoś z fachowców z naszej budowy.
Zespół redakcyjny portalu zbudujmydom.pl
