Budowa domu | Zbudujmydom.pl | Logo
Budowa domu | Zbudujmydom.pl | Logo
zbudujmydom.pl
Nowoczesny portal informacyjny

Czym jest umowa darowizny i jakie ma skutki prawne?

Autor artykułu: Małgorzata Karpińska
Małgorzata Karpińska
Źródło:
Umowa darowizny ma duże znaczenie w dziedzinie prawa cywilnego. Jej istota polega na przesunięciu majątku od darczyńcy, czyli osoby dokonującej darowizny, na rzecz obdarowanego, czyli osoby korzystającej z przysporzenia. Przedmiotem darowizny mogą być różnego rodzaju prawa majątkowe tj. pieniądze, nieruchomości, ruchomości, a także prawa autorskie czy wartości niematerialne.

Ważnym elementem umowy darowizny jest przesunięcie aktywów lub zmniejszenie pasywów po stronie obdarowanego. W praktyce oznacza to, że darowizna powinna prowadzić do realnego zwiększenia majątku obdarowanego lub zmniejszenia jego długów. Ten aspekt podkreślany jest przez Sąd Najwyższy, który stwierdza, że istotą darowizny jest przesunięcie dóbr majątkowych z jednej strony na drugą.

Na czym polega umowa darowizny?

Przez zawarcie umowy darowizny, darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego przekazania określonej korzyści majątkowej na rzecz obdarowanego. Zgodnie z artykułem 888 § 1 kodeksu cywilnego, umowa ta wymaga złożenia oświadczenia o przyjęciu darowizny przez obdarowanego. Warto zaznaczyć, że świadczenie darczyńcy powinno być całkowicie nieodpłatne, a więc nie może być wymienialne na żadne inne świadczenia ze strony obdarowanego.

Ciekawym aspektem jest to, że umowa darowizny nie musi być w 100% bezpłatna. Zgodnie z art. 893 kodeksu cywilnego, darowizna może być obciążona tzw. poleceniem. Przykładowo, darczyńca może przekazać nieruchomość obdarowanemu pod warunkiem, że ten zobowiąże się do utrzymania tego domu w dobrym stanie. Jednakże istotą takiego polecenia jest to, że nie może ono równoważyć wartości darowizny ani nie może przekształcić umowy darowizny w umowę odpłatną.

  • Umowa darowizny powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To oznacza, że oświadczenie darczyńcy i przyjęcie obdarowanego powinny zostać spisane przez notariusza. Niemniej jednak, istnieją pewne wyjątki od tej zasady. Jeśli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione, to brak formy aktu notarialnego nie powoduje nieważności umowy.

  • Zgoda stron jest kluczowym elementem umowy darowizny, zwłaszcza jeśli chodzi o polecenie, które nie może narzucać obowiązków obejmujących darowiznę i jej charakter darmowy. To oznacza, że nie można poprzez polecenie przymuszać obdarowanego do dokonywania określonych czynności, które równoważą wartość darowizny.

Warto też zwrócić uwagę na aspekt odpowiedzialności. Darczyńca musi naprawić szkody wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy darowizny, szczególnie jeśli szkoda była wyrządzona umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Ponadto, niewypełnienie polecenia może stanowić podstawę do odwołania darowizny, co podkreśla istotę zobowiązań obu stron.

Umowa darowizny to ważne narzędzie prawnomajątkowe, które wiąże darczyńcę i obdarowanego w zobowiązaniach finansowych. Wymaga ona precyzyjnego określenia warunków, zwłaszcza jeśli chodzi o ewentualne polecenia. Zachowanie formy aktu notarialnego ma znaczenie dla ważności umowy, ale istnieją pewne wyjątki. Dla obu stron umowy wiążą się z nią określone prawa i obowiązki, co nadaje relacji między darczyńcą a obdarowanym określone ramy działania.

Skutki umowy darowizny

Umowa darowizny niesie za sobą szereg istotnych skutków prawnych dla obu stron. 

  • Skutkiem darowizny jest przesunięcie własności z majątku darczyńcy na rzecz obdarowanego. To oznacza, że obdarowany staje się właścicielem przekazanego mu majątku, a darczyńca traci do niego wszelkie prawo. W przypadku dóbr materialnych, takich jak nieruchomości czy ruchomości, następuje przeniesienie faktycznej władzy i kontroli nad tymi dobrami.

  • Powstanie obowiązku spłaty podatku od darowizny. W wielu jurysdykcjach darowizna podlega opodatkowaniu, z wyjątkiem pewnych przypadków zwolnienia lub ulgi podatkowej. Obdarowany może być zobowiązany do zapłaty podatku od wartości otrzymanego majątku, a darczyńca jest odpowiedzialny za zgłoszenie takiej darowizny organom podatkowym.

  • W kontekście dziedziczenia i spadkobrania, umowa darowizny może mieć wpływ na wysokość zachowku – części majątku, której nie można pozbawić przyszłych spadkobierców. W niektórych jurysdykcjach przysługujący spadkobiercom zachowek może być obliczany na podstawie wartości otrzymanych darowizn w określonym okresie przed śmiercią darczyńcy.

O tym warto pamiętać!

Umowa darowizny ma skutki zarówno w sferze praw majątkowych, jak i podatkowych. Jest związana z przeniesieniem własności na obdarowanego, co niesie za sobą także obowiązek zapłaty podatku od darowizny. Ponadto, w kontekście dziedziczenia, darowizny mogą wpłynąć na ustalanie wysokości zachowku dla spadkobierców.

Źródło: Zespół redakcyjny portalu zbudujmydom.pl

(Małgorzata Karpińska, 14 września 2023)
zbudujmydom.pl
Nowoczesny portal budowlany
Portal zbudujmydom.pl tworzy zespół inżynierów budownictwa, którzy posiadają zarówno podstawy teoretyczne jak i duże doświadczenie praktyczne, zdobyte na budowach w całej Polsce. Część z naszych ekspertów stanowią czynni kierownicy budów, doświadczeni zarówno przy domach jednorodzinnych jak i przy dużych inwestycjach budowlanych. Staramy się w jasny i przejrzysty sposób omawiać cały proces budowlany od fundamentów aż po dach i ostatecznie wykończenie domu. Przedstawiamy również porady związane z kwestiami formalno-prawnymi, aby ułatwić poruszanie się we właściwych przepisach, co wcześniej czy później spotka każdego inwestora.
Korzystając ze strony, akceptujesz naszą politykę prywatności i wyrażasz zgodę na zapisywanie cookies.