Czym przycinać płytki?

Przed przystąpieniem do układania płytek należy zakupić odpowiednie narzędzia, które umożliwią skuteczne ich przycinanie. Podczas typowych prac w warunkach domowych najczęściej mamy do czynienia z przycięciami po liniach prostych oraz otworami. Na rynku dostępnych jest wiele narzędzi, począwszy od najtańszych przycinarek ręcznych do drogich, profesjonalnych maszyn stołowych.

W przypadku maszynek do cięcia płytek można z łatwością znaleźć tyle sama przeciwników i zwolenników zarówno dla maszynek ręcznych jak i przycinarek elektrycznych. Jakie narzędzia warto więc wybrać dla ułożenia płytek w naszym domu?

Podstawową kwestią jest wielkość powierzchni, na jakich układać będziemy glazurę. Jeżeli jest to niewielkie pomieszczenie, dodatkowo pozbawione trudniejszych docięć, można zakupić prostą maszynkę ręczną lub ewentualne docięcia zrobić tzw. szlifierką kątową (popularnie nazywaną „boszką”), której cena, dla urządzenia domowego, nie przekroczy 100-120zł. Prace tymi urządzeniami wymagają nabrania wprawy, w związku z czym warto zakupić kilka płytek więcej, aby móc na nich potrenować.

Jeżeli jednak czeka nas większy zakres prac, np. układanie płytek w kilku pomieszczeniach, w tym wykonywanie trudniejszych docięć (np. na zabudowach z płyt gipsowo – kartonowych czy układanie podłóg „w karo”), warto zaopatrzyć się w maszynkę elektryczną.

W tym zakresie rynek oferuje nam bardzo szeroką gamę produktów, od najtańszych za ok. 150-200zł do profesjonalnych urządzeń za kilka a nawet kilkanaście tysięcy złotych. Dla typowego domowego amatora w zupełności wystarczy maszynka elektryczna, której cena wynosi ok 200 – 500zł. Warto przy tym zwracać uwagę na moc urządzenia, stosowane w nim tarcze oraz ewentualną możliwość cięcia płytek pod kątem 45⁰.

Jeżeli natomiast chcemy ułożyć tylko kilka płytek, np. uszkodzonych lub wymienić płytki które odpadły, można posłużyć się najtańszymi narzędziami, czyli nożem szklarskim i szczypcami glazurniczymi (czasami noże są również jednocześnie wyposażone w szczypce). Tymi narzędziami wykonamy najprostsze cięcia, jednakże nie zaleca się ich stosowania, gdy musimy docinać długie elementy (problem z utrzymaniem linii prostej).

Urządzenia do ręcznego przycinania płytek

Maszynki do cięcia ręcznego, tzw. gilotyny, są tańsze od maszynek elektrycznych, jednakże wymagają większej uwagi i dokładności przy wykonywaniu cięcia. Oczywiście dostępne są na rynku również maszynki drogie, przeznaczone dla profesjonalistów, jednakże dla warunków domowych cena podstawowej maszynki waha się od ok. 80 – 200zł.

Niewątpliwą zaletą maszynek ręcznych jest praktycznie całkowity brak pylenia oraz konieczności pilnowania i zmiany wody chłodzącej w maszynkach elektrycznych. Z tego względu stanowią dobre narzędzia do prac w mieszkaniach, gdzie nie zawsze możemy pozwolić sobie na docinanie na zewnątrz, aby uniknąć dużego pylenia.

Praca na nich polega na wstępnym wyrysowaniu na płytce linii cięcia, a następnie zarysowaniu płytki wzdłuż tej linii nożem lub rysikiem, który umieszczony jest w maszynce. Należy dokładnie trzymać płytkę, aby podczas nacinania nie nastąpiło jej przesunięcie.

Następnie jednym energicznym ruchem należy przełamać płytkę wzdłuż linii nacięcia. Niektóre maszynki posiadają specjalnie przystosowane do tego uchwyty, choć zabieg ten można wykonać także ręcznie, zdecydowanie naciskając z obu stron płytki.

Dla doświadczonych glazurników maszynki ręczne często są ważniejsze od ich alternatywy elektrycznej, gdyż umożliwiają bezproblemowe przenoszenie, bez konieczności zapewnienia dostępu do prądu, oraz nie powodują zapylenia. Jednakże w przypadku, gdy układamy płytki pierwszy raz, należy liczyć się z tym, że początkowe płytki będą nam pękały nie do końca wg naszych zamierzeń. Szczególnie zjawisko to występuje przy cięciu dłuższych płytek, gdzie dochodzi do niekontrolowanych obłamań na krawędziach. Najczęściej przyczyną tego zjawiska jest niedokładność zarysowania rysikiem, co później przekłada się na uszkodzenia płytki.

Zakupując maszynkę ręczną należy także zwrócić uwagę na maksymalną długość cięcia i dostosować ją do wybranych płytek. Przeważnie długość ta wynosi ok 40-60cm, co przy typowych kafelkach powinno w zupełności wystarczyć.

Warto zwrócić również uwagę na rodzaj suwaka. Zaleca się aby był on łożyskowany, co zapewni dłuższą bezawaryjną pracę maszynki. Należy także sprawdzić jak zachowuje się maszynka przy przesuwaniu rysika. Chodzi tutaj szczególnie o płynność ruchu oraz o brak nadmiernego uginania się prowadnic.

Wiele maszynek posiada również amortyzowane boki umożliwiające bezpieczniejsze łamanie zarysowanych płytek, bez ryzyka ich dodatkowego uszkodzenia.

Jednocześnie, w przypadku prawidłowego zarysowania i sprawnego, energicznego przełamania płytek, możemy liczyć na bardzo dobrą jakość krawędzi ciętej. W przypadku stosowania maszynek elektrycznych i tanich tarcz najczęściej widoczne są wyraźne wyszczerbienia.

Maszynki glazurnicze elektryczne

Kupując maszynkę glazurniczą dla warunków domowych warto zwrócić uwagę na kilka podstawowych parametrów. Przede wszystkim istotna jest moc urządzenia. Zaleca się maszynki o mocy min. 600-700W. Jeżeli planujemy zakup i docinanie twardych płytek, np. płytek przeznaczonych na tarasy czy schody zewnętrzne, lepsza będzie maszynka o większej mocy, ok 1400-2000W. Większa moc przyda się również, przy cięciu długich płytek, aby bez obawy o przegrzanie czy uszkodzenie maszyny móc wykonywać cięcia od razu na całej długości płytki.

Jeżeli decydujemy się na zakup do docinania płytek szlifierki kątowej, należy zdawać sobie sprawę, że podczas cięcia powstanie bardzo duża ilość pyłu. Z tego względu należy ostrożnie podchodzić do tego typu narzędzi w mieszkaniach. Szlifierkę taką z powodzeniem można stosować na zewnątrz domu, gdzie nie narazimy się na zapylenie całego mieszkania.

Jeśli zatem zależy nam na minimalizacji zapylenia w domu, warto wybrać maszynkę elektryczną stołowa, wyposażoną w chłodzenie tarczy wodą. W urządzeniach takich od dołu znajduje się specjalny pojemnik, który wypełniamy zimną wodą, co jakiś czas ją wymieniając. W ten sposób większość pyłów z cięcia płytki pozostaje w wodzie, a nie rozprzestrzenia się po całym mieszkaniu.

Kolejną przydatną podczas układania płytek sprawą jest możliwość docinania płytek pod dowolnie ustawionym kątem. W szczególności chodzi tutaj o kąt 45⁰, co pozwoli nam na takie docięcie płytek, aby nie było konieczności stosowania listew narożnych.

Należy zwracać uwagę również na maksymalną długość cięcia, i wybrać maszynkę dostosowaną do kupowanych przez nas płytek. W większości maszynek długość ta wynosi ok 40 – 60cm.

Istotna sprawą jest także rodzaj i wielkość stosowanych tarcz tnących. Zaleca się, aby średnica tarczy była nie mniejsza niż 180mm, co jest obecnie standardem na rynku. Tarcze o większej średnicy w warunkach typowych prac domowych raczej nie będą nam przydatne, a z pewnością będą droższe niż typowe tarcze 180mm. Jeśli jednak planujemy maszynkę wykorzystywać także do cięcia elementów drewnianych, np. grube deski czy słupki, warto zastanowić się nad ewentualnymi większymi średnicami tarcz, przy czym należy sprawdzić, czy dana maszynka nadaje się również do cięcia drewna.

Tarcza do maszynki elektrycznej

Przy decyzji o cięciu maszynką glazurniczą elektryczną warto poświęcić więcej uwagi na dobór odpowiedniej tarczy. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów tarcz przeznaczonych do glazury od tanich za kilka złotych, do droższych po kilkanaście – a nawet kilkadziesiąt złotych (mowa oczywiście o tarczach do użytku wyłącznie domowego).

Przy zakupie tanich tarcz należy spodziewać się ryzyka wyszczerbiania krawędzi ciętej płytki. Zjawisko to jest szczególnie widoczne przy cięciu dłuższych płytek (powyżej 30cm) oraz przy kafelkach z grubą warstwą glazury. Mniejsze wyszczerbienia można uzyskać docinając takie płytki szlifierką kątową, z uwagi na jej bardzo duże obroty, znacznie większe niż w większości typowych maszynek glazurniczych. Jednakże przy stosowaniu tzw. „boszki” na dłuższych cięciach trudno jest utrzymać linię prostą, szczególnie jeśli nie ma się doświadczenia w operowaniu takimi narzędziami.

Bardzo dobre rezultaty daje stosowanie tarcz diamentowych przeznaczonych do szkła. Posiadają one specjalny dodatkowy nasyp wykonany z bardzo drobnych diamentów, dzięki czemu pozwalają na zmniejszenie wyszczerbień na krawędziach cięcia. Oczywiście idzie to w parze z ich większą ceną, jednakże w tej kwestii wybór pozostawia się inwestorowi – tańsza tarcza lecz ryzyko wyszczerbień, czy droższa tarcza z ładniejszą docinaną krawędzią.

Kupując najtańsze tarcze należy także liczyć się z koniecznością ich dosyć częstej wymiany, ze względu na szybkie stępienie się krawędzi tnącej.

Jaką maszynkę wybrać do prac domowych?

Podsumowując, zarówno maszynki ręczne jak i elektryczne mają swoje wady i zalety.

Głównymi zaletami urządzeń ręcznych, tzw. gilotyn, jest praktycznie całkowity brak pylenia(co pozwala na ich stosowanie nawet w małych mieszkaniach), brak koniczności podłączenia do prądu oraz najczęściej ładna, niewyszczerbiona krawędź cięcia. Jednocześnie jednak sprawne posługiwanie się maszynkami ręcznymi wymaga nabrania odpowiedniej wprawy i doświadczenia, aby prawidłowo wykonywać zarysowanie glazury, co bezpośrednio przekłada się na jakość całego cięcia (dokładniej mówiąc przełamania) płytki.

Maszynki elektryczne niewątpliwie wymagają mniejszego zaangażowania przez osobę wykonującą cięcie, co w wielu dostępnych na rynku urządzeniach zapewniają specjalne prowadnice, wzdłuż których przesuwa się ciętą płytkę. Jednocześnie ich praca powoduje dość duży hałas, co może być uciążliwe przy dłuższych remontach dla sąsiadów, szczególnie w blokach mieszkalnych. Większość maszynek posiada chłodzenie tarczy wodą, co zmniejsza pylenie. Jednocześnie tanie tarcze powodują wyszczerbianie krawędzi, w związku z czym warto zakupić lepsze tarcze diamentowe lub specjalne tarcze do szkła.

W przypadku osób bez doświadczenia w pracach budowlanych zaleca się raczej zakup maszynki elektrycznej, z odpowiednią tarczą diamentową (warto wybrać tarczę z dodatkowym drobnym nasypem diamentowym na obrzeżach), chłodzoną wodą.

Jeżeli jednak zależy nam na cichej pracy i jak najmniejszym zapyleniu, warto zastanowić się nad narzędziami ręcznymi (gilotyny), przy czym należy pamiętać, że praca na nich wymaga dużego skupienia, uwagi i precyzji na każdym etapie cięcia. Ostatecznie jednak tańszym narzędziem możemy dostać bardzo ładną krawędź dociętej płytki. Całkowity koszt maszynki i tarczy, dla typowych warunków domowych, może wynieść ok 250 – 600zł.

Warto pamiętać także, że maszynką ręczną wykonamy wyłącznie cięcia proste. W związku z tym, jeśli potrzebujemy wykonywać także inne cięcia (np. wycinanie określonych figur geometrycznych aby ominąć płytką przeszkody) musimy dodatkowo zakupić np. szlifierkę kątową. W tej sytuacji całkowity koszt narzędzi wyniesie ok 200-350zł (dla tańszych, w miarę dobrej jakości urządzeń domowych).

Zespół redakcyjny portalu zbudujmydom.pl