Rodzaj materiału na ścieżki, podobnie jak ich szerokości i przebieg warto przeanalizować w kontekście całego ogrodu. Dobrze zaprojektowane i wybudowane ścieżki podniosą walory estetyczne działki, muszą się jednak wpisywać w charakter całej zabudowy i jej przeznaczenie.
Ścieżki sąsiadujące bezpośrednio z trawnikami zaleca się budować tak, aby ich powierzchnia była na równi z trawnikiem lub tylko nieznacznie wyżej (nie więcej niż 1-2cm). Zapewni to możliwość wygodnego koszenia trawnika przy ścieżce, bez konieczności stosowania dodatkowych podkaszarek czy nożyc do trawy.
Omawiamy najbardziej popularne materiały do wykonania ścieżek ogrodowych, czyli elementy betonowe i kamienne (kostka brukowa, prefabrykaty, gotowe formy zalewane betonem, kostki i płyty kamienne itp.) oraz elementy drewniane, które mogą dobrze wpisywać się w otoczenie domu drewnianego.
Ścieżki ogrodowe z kostki betonowej lub kamiennej
Kostka brukowa lub kamienna jest najczęściej wybieranym materiałem do wykonania ścieżek ogrodowych. Na rynku bez problemu znajdziemy producentów, oferujących bardzo szeroką gamę rodzajów kostki brukowej.
Można zakupić kostki tradycyjne (spotykane na drogach i chodnikach) lub specjalne bruki postarzane czy bruk umożliwiający tworzenie skomplikowanych wzorów kolorystycznych.
Na ścieżki ogrodowe w zupełności wystarczą kostki o grubości 4 lub 6cm. Bruk grubości 8cm stosowany jest na drogach, podjazdach itp., czyli tam, gdzie występują duże obciążenia.
Kostkę betonową lub kamienną można układać na podsypce piaskowej lub cementowo-piaskowej. Na typowej ścieżce ogrodowej nie występują praktycznie żadne większe obciążenia i w zupełności wystarczy podsypka piaskowa. Jednocześnie umożliwi ona odprowadzenie wody w głąb konstrukcji ścieżki. Zalecamy wykonanie podsypki o grubości co najmniej 10-15cm, a jeśli na działce występują grunty trudno przepuszczalne, np. gliny, warto zwiększyć grubość piasku do 20-25cm.
Podsypkę należy dobrze zagęścić, najlepiej przy wykorzystaniu specjalnych zagęszczarek płytowych (można je również wypożyczyć). Na tak zagęszczonej i wyrównanej warstwie piasku układamy kostki, które na końcu również warto zagęścić, aby „wbiły” się i dobrze osadziły w podsypce. Pamiętajmy jednak, aby przy ich wibrowaniu stosować zagęszczarki z nakładkami, zabezpieczającymi przed uszkodzeniem powierzchni kostki. Szczeliny między kostkami wypełniamy piaskiem.
Kostki brukowe i kamienne mają nieduże rozmiary, i podczas chodzenia, szczególnie przy krawędzi ścieżki, mogą mieć tendencje do rozchodzenia się. Z tego względu zaleca się obramowanie ścieżki obrzeżem betonowym lub kamiennym (tzw. opornik o szerokości 4 lub 6cm). Alternatywnie można zastosować obrzeża plastikowe, dedykowane do ścieżek ogrodowych (są one jednak mniej stabilne niż dobrze osadzone obrzeże betonowe).
Ścieżki w ogrodzie z płyt kamiennych
Ciekawym rozwiązaniem jest wykonanie ścieżek ogrodowych z elementów kamiennych. Po za omówionymi wyżej kostkami kamiennymi (np. granitowymi) można stosować również płyty kamienne.
Dają one ciekawe efekty wizualne i pasują do większości tradycyjnych domów i ogrodów, a szeroki wachlarz kolorystyki i rodzajów kamienia daje nam duże pole wyboru wyglądu naszych ścieżek ogrodowych.
Płytki kamienne można układać nieregularnie, bez ich obramowania obrzeżem jak przy kostce brukowej. Między płytami można posiać trawę lub niską roślinność.
Jeśli zdecydujemy się na wykorzystanie piaskowca, należy pamiętać, że jest to materiał, który charakteryzuje się dużą nasiąkliwością i porowatością. Z tego względu szybko się brudzi i jest dość trudny w czyszczeniu. Częściowo problemy te zmniejsza dobre zaimpregnowanie powierzchni ścieżki z piaskowca.
Płyty kamienne można układać, podobnie jak kostki brukowe, na warstwie piasku (należy zadbać o dobre „wbicie” kamienia w piasek, aby nie mógł się przesuwać) lub na podsypce cementowo-piaskowej.
Ścieżki ogrodowe z gotowych form lub prefabrykatów betonowych
Na rynku dostępne są specjalne, gotowe formy do zalewania betonem, pozwalające budować ciekawe wizualnie ścieżki, które jednocześnie będą bardzo trwałe i stabilne. Elementy takie są znacznie większe niż pojedyncze kostki brukowe, dlatego nie jest konieczne obramowanie ścieżki opornikami.
Formę ustawiamy na wyrównanej i zagęszczonej warstwie podsypki piaskowej (o grubości ok. 15-20cm) i następnie zalewamy betonem (B7-10). Nie ma potrzeby stosowania tutaj betonów o dużej wytrzymałości, gdyż po ścieżce ogrodowej nie odbywa się żaden ruch samochodowy.
Po wstępnym utwardzeniu się betonu formę wyciągamy i ustawiamy obok, po czym powtarzamy jej zalewanie betonem.
Prefabrykaty umożliwiają samodzielne wykonanie ścieżek o ciekawych kształtach, co byłoby trudne przy ręcznym szalowaniu betonu. Jest to jednak dość pracochłonne rozwiązanie, gdyż trzeba zawsze odczekać chwilę, aż beton zacznie wstępnie wiązać, aby nie „rozpłynął” się po zdjęciu formy.
Alternatywą dla form do zalewania betonem jest zakup gotowych prefabrykowanych elementów ścieżki. Bez problemu znajdziemy w centrach ogrodowych i marketach budowlanych prefabrykaty do złudzenia imitujące kamień czy nawet drewno. Cena takich wyrobów jest często dość wysoka, lecz ich zakup znacznie skraca czas wykonania ścieżek i zapewni długą trwałość oraz łatwość czyszczenia powierzchni ścieżki (beton bez problemu możemy czyścić np. specjalną końcówką na myjki ciśnieniowe).
Drewno - alternatywa dla tradycyjnych ścieżek ogrodowych?
Drewno jest dość rzadko spotykanym materiałem na ścieżki ogrodowe. Stanowi jednak ciekawą alternatywę dla domów wiejskich czy zabudowy górskiej, gdzie może bardzo dobrze wkomponować się w otoczenie budynku. Ścieżki drewniane cechuje naturalność i bliskość z naturą, czego nie uzyskamy stosując elementy betonowe.
Należy jednak zdawać sobie sprawę, że drewno, nawet najlepszej jakości, będzie mniej trwałe niż beton czy kamień.
Z tego względu drewno na ścieżkach należy regularnie impregnować, aby nie dochodziło do jego niszczenia na skutek ciągłego działania czynników atmosferycznych (deszcz, wilgoć). Aby ścieżka taka była solidna i możliwie jak najtrwalsza, zalecamy stosowanie drewna dębowego. Sosna lub świerk może po kilku latach wymagać wymiany, gdyż drewno to, nawet dobrze zaimpregnowane, jest bardzo wrażliwe na zawilgocenie.
Ważne jest, aby elementów drewnianych nie układać idealnie na styk, gdyż każdy rodzaj drewna pracuje pod wpływem zmian wilgotności i temperatury. Ułożenie drewna zbyt blisko siebie doprowadzi do szybszego niszczenia ścieżki i wybaczania się poszczególnych elementów.
Rozwiązaniem alternatywnym dla pociętych pni drewnianych jest wykonanie ścieżki z desek, montowanych np. do kantówek, układanych z obu stron ścieżki. W tym przypadku należy jednak zadbać o to, aby kantówki były możliwie jak najdłuższe, co zapewni duży ciężar ścieżki, a tym samym zmniejszy ryzyko jej nierównomiernego osadzania się w podłożu.
Elementy drewniane warto układać na dobrze zagęszczonej podsypce piaskowej lub na warstwie żwiru, przy czym grubość podsypki pod drewnem powinna wynosić nie mniej niż 15cm.
Pod ścieżką drewnianą można ułożyć drenaż, np. w postaci podłużnej rury drenarskiej, która pozwoli odprowadzić nadmiar wody gruntowej z podłoża (podciąganej kapilarnie do góry) oraz wsiąkającej wody opadowej po za obręb ścieżki. Drenaż może zostać podłączony do studni chłonnej lub rozsączony na trawnikach, co jednocześnie zapewni im lepsze warunki wilgotnościowe.
Zespół redakcyjny portalu zbudujmydom.pl