Niestety nie zawsze mamy możliwość wybudowania ekologicznej i oszczędnej przydomowej oczyszczalni ścieków, dlatego wielu inwestorów zastanawia się jakie szambo wybrać - rodzaj i pojemność. W większości przypadków wybieramy szamba betonowe lub z tworzyw sztucznych. Na rynku dostępne są również zbiorniki stalowe, lecz są one montowane rzadziej niż beton i tworzywo.
Szambo betonowe
Szamba betonowe produkowane są najczęściej jako prefabrykowane, gotowe do wsadzenia w grunt. Przeważnie są to szamba jedno lub dwukomorowe. Od góry szambo przykrywane jest specjalną płytą żelbetową. Powierzchnię zewnętrzną zbiornika należy odpowiednio zaizolować, aby zmniejszyć ryzyko wsiąkania wody gruntowej do szamba.
Istotną wadą jest bardzo duży ciężar szamba betonowego, a co się z tym wiąże, możliwe problemy w transporcie. Typowe szambo betonowe o pojemności 8m3 waży ok. 4 ton + 2 tony pokrywa żelbetowa. Co prawda większość producentów dysponuje odpowiednimi pojazdami umożliwiającymi transport szamba i jego wyładunek, jednakże należy tę kwestię sprawdzić, zanim dokonamy zakupu w danej firmie.
Szambo betonowe wymaga wykonania odpowiednio dużego wykopu. Zaleca się, aby szerokość i długość wykopu była większa o 30-50cm od wymiarów szamba. W miejscu montażu należy zapewnić również odpowiednio stabilne miejsce dla postoju samochodu przenoszącego szambo do wykopu.
Po umieszczeniu szamba w wykopie wykonywana jest na jego górnej części spoina cementowa, która umożliwi prawidłowe połączenie zbiornika z pokrywą żelbetową. Połączenia dodatkowo uszczelnia się specjalnymi zaprawami wodoszczelnymi.
Ze względu na duży ciężar, szambo betonowe lepiej osadzi się w gruncie. Ma to znaczenie w przypadku miejsc o wysokim poziomie wód gruntowych, gdyż ciężar konstrukcji uniemożliwi jej wyniesienie w górę. Przypadek taki może mieć czasami miejsce w szambach z tworzyw, które nie posiadają odpowiedniego dociążenia.
Dość często można spotkać się z poglądem, że szamba betonowe są dużo bardziej wytrzymałe na obciążenia niż szamba z tworzywa (czasami określane jako szambo plastikowe). Nie jest on jednak słuszny Obecnie produkowane tworzywa pozwalają wykonać bardzo trwałe konstrukcje, na których można z powodzeniem wykonywać parkingi, dojazdy itp. Należy jednak w takim przypadku dobrze wybrać rodzaj szamba, aby możliwy był bezpieczny ruch pojazdów nad zbiornikiem. W takich wypadkach należy wybrać wzmocnione szambo z polietylenu PEHD.
Szamba betonowe są najtańszym rozwiązaniem, co bardzo często jest decydującym argumentem dla inwestorów. Niski koszt budowy (przy założeniu zapewnienia przez producenta transportu i rozładunku) może być dużym atutem, jeśli np. w niedalekiej przyszłości planowana jest budowa kanalizacji miejskiej.
Szambo z tworzywa sztucznego
Zbiorniki ekologiczne najczęściej produkowane są z polietylenu o wysokiej gęstości (PEHD) oraz żywic poliestrowych wzmacnianych włóknem szklanym. Konstrukcje takie są bardzo trwałe i odporne na korozję. Polietylen PEHD pozwala budować szamba, nad którymi mogą poruszać się samochody, nawet ciężarowe. Panuje wiele opinii co do małej wytrzymałości szamb ekologicznych, jednakże wynika to często ze złego wyboru zbiornika (w przypadku, kiedy nad szambem będą poruszały się jakieś pojazdy musimy zakupić odpowiednio wytrzymałe szambo, które wytrzyma naciski od ruchu samochodowego). Na potwierdzenie dużej wytrzymałości PEHD warto zauważyć, że obecnie coraz więcej konstrukcji drogowych (przepusty małe i duże, np. na autostradach czy zbiorniki rozsączające pod parkingami wielkopowierzchniowymi) wykonuje się właśnie z tego materiału.
Szambo ekologiczne ma mały ciężar, dużo mniejszy niż szambo betonowe. Typowe szambo dla domu jednorodzinnego o pojemności 8m3 waży ok 190-200kg. Z tego względu montaż i transport takiego szamba jest znacznie prostszy. Przewiezienie zbiornika można nawet zrealizować we własnym zakresie (jeśli dysponujemy odpowiednio dużą powierzchnią w samochodzie). Montaż nie wymaga konieczności zapewniania bardzo stabilnego podłoża dla ciężkiego dźwigu (najczęściej w przypadku szamb betonowych są to dźwigi samochodowe jednocześnie służące do transportu zbiornika).
W przypadku wybudowania w drodze kanalizacji miejskiej, szambo takie łatwo możemy wyjąć z gruntu lub wykorzystać jako zbiornik na deszczówkę, którą następnie możemy wykorzystać np. do podlewania ogrodu lub rozsączania wody drenażem.
W przypadku gruntów o wysokim poziomie wód lub gruntów gliniastych istnieje ryzyko, że nastąpi podnoszenie się szamba o tak małym ciężarze. W takich sytuacjach zaleca się dodatkowe dociążenie szamba np. płytą żelbetową (typowe płyty drogowe) lub odpowiednio je obetonować uniemożliwiając przemieszczanie się w pionie. Prace te zwiększają jednak i tak wysoki koszt szamba ekologicznego.
Jaki zbiornik szamba wybrać - beton czy tworzywo?
Zarówno szamba betonowe jak i ekologiczne mają swoje zalety i wady oraz swoich zwolenników jak i przeciwników. Jeśli mielibyśmy doradzać komuś w zakupie, to wcześniej należy odpowiedzieć sobie na kilka pytań.
Jeśli zależy nam wyłącznie na kosztach zakupu i budowy to z pewnością najlepszym rozwiązaniem będzie szambo betonowe (koszt ok. 2500-4000zł z montażem i transportem). Koszt szamba z polietylenu PEHD (z montażem i transportem) wynosi ok. 6000zł, a w przypadku szamba wzmocnionego włóknami szklanymi ok. 7000-8000zł. Ceny dotyczą typowego zbiornika o pojemności 8m3. Jeśli zależy nam na umożliwieniu nad szambem ruchu samochodowego, należy zakupić wersję wzmocnioną oraz wykonaną z grubszych ścianek (koszt ok. 8000zł).
Szambo PEHD jest bardziej ekologiczne od betonu, a dzięki małemu ciężarowi można je znacznie łatwiej zamontować. Nie jest bowiem wymagane użycie ciężkich i drogich dźwigów. Szamba takie są także bardziej szczelne od zbiorników betonowych. Jeśli w przyszłości szambo nie będzie nam już potrzebne (np. wybudowanie kanalizacji miejskiej), zbiornik taki łatwo można wykopać z ziemi. W przypadku szamba betonowego zabieg taki może być bardzo kosztowny. Szambo ekologiczne może być również w przyszłości wykorzystane jako osadnik w przydomowej oczyszczalni ścieków. Z ostrożnością należy jednak montować szambo ekologiczne w gruntach nawodnionych. Zaleca się w tym wypadku dodatkowe dociążenia szamba.
