Nadproże musi być zatem wykonane w sposób gwarantujący jego stabilność i wytrzymałość na obciążenia od wyższych elementów konstrukcyjnych domu. W typowym domu mamy co najmniej kilka do kilkunastu otworów okiennych i drzwiowych, w związku z czym decyzja co do rodzaju nadproży będzie istotna również ze względów finansowych, aby nie zaszła konieczność ich wymiany.
Najczęściej stosowane są nadproża prefabrykowane żelbetowe lub dedykowane pod ściany z betonu komórkowego oraz nadproża wylewane bezpośrednio na budowie (tzw. technologia „na mokro”). Czasami decydujemy się także na zakup specjalnych nadproży wykonanych w technologii betonu sprężonego.
Nadproża wylewane na mokro
Wylewanie nadproży na budowie jest rozwiązaniem najbardziej pracochłonnym i nie zawsze najtańszym. Wymaga bowiem wykonania dobrego deskowania (szalowania nadproża), jego zazbrojenia a także podparcia stemplami budowlanymi.
Wszystkie te elementy rodzą dodatkowe koszty, których często inwestorzy nie uwzględniają, biorąc pod uwagę jedynie cenę betonu jaki musimy wlać do szalunków.
Jednocześnie nadproża takie wymagają zapewniania możliwości dostarczenia betonu w wiadrach lub taczkach do oszalowanych nadproży.
Aby beton uzyskał odpowiednią wytrzymałość należy go również zagęścić, co w przypadku nadproży może czasami stwarzać trochę kłopotów, aby nie uszkodzić zbrojenia oraz ewentualnych urządzeń zagęszczających.
Nadproża wylewane na mokro mogą być obciążane dopiero po upływie ok. 15-20 dni od ich wykonania. Jednocześnie, aby beton nie popękał, zalecana jest tzw. pielęgnacja betonu, poprzez polewanie do wodą i utrzymywanie w stanie wilgotnym przez ok. 5-7 dni.
Tradycyjne nadproża prefabrykowane
Nadproża prefabrykowane znacznie skracają czas ich wbudowania nad otworami okiennymi i drzwiowymi. Nie występuje tutaj szalowanie oraz ręczne układanie zbrojenia. Najczęściej nadproża w formie tzw. „elek L” układane są po dwa nad danym otworem, a następnie przestrzeń między nimi zalewana jest betonem. Rozwiązanie to wymaga użycia znacznie mniejszej ilości betonu niż przy nadprożach całkowicie wylewanych na miejscu.
Nadproża takie produkowane są w specjalnych formach stalowych, do których wsadzane jest odpowiednio dobrane zbrojenie. Następnie formy zalewane są betonem i dokładnie wibrowane. Taki proces produkcyjny zapewnia ich jednorodność i wysoką wytrzymałość, co przy nadprożach „na mokro” jest trudne do uzyskania, szczególnie przy mało doświadczonej ekipie fachowców. Nadproża prefabrykowane montuje się od razu w czasie wznoszenia ścian nośnych i działowych, należy jedynie zachować minimalne i maksymalne oparcie na ścianach (najczęściej ok. 15cm). Przestrzeni między prefabrykatami nie trzeba zbroić, wystarczy samo zalanie pustki betonem.
Przy wyborze nadproży prefabrykowanych należy określić rodzaj ścian w jakich będą wbudowywane (ściany nośne obciążane stropami lub nieobciążane, ściany działowe).
Typowe długości nadproży prefabrykowanych to 90 – 270cm, przeważnie ze stopniowaniem co 30cm. Można jednak zamówić również nadproża o indywidualnie dobranej długości. Do ich wykonania stosuje się najczęściej beton klasy C16/20 (dawniej B20).
Firma Wienerberger oferuje również nadproża dedykowane do ścian z pustaków ceramicznych Porotherm. Nadproża te wypełnia się nie betonem lecz specjalną wkładką termiczną, która sprzedawana jest wraz z nadprożami. Rozwiązanie to zapewnia lepszą izolację cieplną nadproża.Niektórzy producenci oferują również nadproża prefabrykowane z tzw. lekkiego betonu (np. na bazie kruszywa keramzytowego), które często mają wytrzymałość wystarczającą dla tradycyjnych domów parterowych i piętrowych. Jednocześnie mniejszy ciężar uławia ich wbudowywanie i transport.
W przypadku wykonywania ścian z betonu komórkowego należy zamówić nadproża dedykowane do tych materiałów. Nadproża Ytong dostępne są w wersji całkowicie prefabrykwoanej lub w formie kształtek (tzw. kształtki „U”).
W przypadku kształtek, po ich ułożeniu na ścianie (z oparciem przeważnie ok. 20cm), do środka wsadza się zbrojenie i zalewa całość betonem.
Nadproża prefabrykowane strunobetonowe
Nadproża strunobetonowe charakteryzują się bardzo dużą wytrzymałością, znacznie większą niż typowe nadproża żelbetowe czy monolityczne (wylewane na budowie). Wykonywane są przeważnie z betonu klasy C40/50 i zbrojone tzw. strunami stalowymi.
Nadproża takie nie będą jednak w pełni wykorzystane przy tradycyjnych domach parterowych i jedno- czy dwu-piętrowych. Stosowane są one raczej wyłącznie przy skomplikowanych konstrukcjach budynków wielopiętrowych czy w przypadku bardzo dużych obciążeń na daną ścianę nośną lub działową.
Jakie nadproża wybrać?
Jeśli zależy nam na maksymalnym skróceniu czasu budowy i wykonaniu nadproży dobrej jakości i wytrzymałości to zalecamy nadproża prefabrykowane.
Wykonywanie nadproży na miejscu metodą „na mokro” jest bardzo pracochłonne, a często w konsekwencji i tak okazuje się, że wcale nie zapewniają znaczących oszczędności finansowych (koszt materiałów dodatkowych: deskowanie, zbrojenie, podpory, koszt dłuższej robocizny fachowców, przestój w dalszym wznoszeniu ścian itp.).
Zalecamy nadproża całkowicie prefabrykowane lub takie, które wymagają jedynie po ich ułożeniu (przeważnie w formie dwóch „elek”) wypełnienia betonem.
Do typowych domów jednorodzinnych czy małych budynków biurowych nie zalecamy nadproży strunobetonowych, gdyż istotnie mogą podnieść koszt budowy, a jednocześnie ich zwiększona wytrzymałość nie zostanie wykorzystana.
Zespół redakcyjny portalu zbudujmydom.pl