Tynkowanie ścian należy rozpocząć od dokładnej oceny podłoża. Przede wszystkim zaleca się przestrzegać zasad, że tynkowanie możemy rozpocząć dopiero po minimum 2 miesiącach od wybudowania domu. Dotyczy to również ścian i elementów betonowych i żelbetowych. Jest to minimalny czas potrzebny na końcowe osiadanie budynku po jego wykonaniu. Wiele osób zastanawia się, kiedy zacząć tynkowanie. Jeśli za szybko rozpoczniemy prace wykończeniowe, osiadanie doprowadzi do nieestetycznych pęknięć na powierzchni ścian.
Warto prace tynkarskie prowadzić w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Zalecana temperatura podczas prac to 5-25 stopni. Przy zbyt wysokich temperaturach tynk będzie zbyt szybko wysychał i może to doprowadzić do jego uszkodzeniu. Objawiać się to może miejscowym odpadaniem tynku większymi lub mniejszymi „płatami”. Nie wolno wykonywać tynkowania w temperaturach ujemnych, gdyż nie będzie wtedy możliwości prawidłowego związania masy tynkarskiej, co doprowadzi do licznych uszkodzeń i pęknięć na ścianach.
Przygotowanie ścian do tynkowania
Powierzchnia do tynkowania musi zostać wcześniej odpowiednio przygotowana. Przede wszystkim należy ją oczyścić ze wszelkich zanieczyszczeń, pyłów, usunąć ewentualne resztki farb lub tapet (dotyczy to sytuacji remontów). Przed tynkowaniem zaleca się ściany odkurzyć i zwilżyć gąbką lub wałkiem i odczekać do wyschnięcia. Istotne jest całkowite usunięcie pyłów ze ściany, ponieważ ich obecność uniemożliwi skuteczne „przyklejenie” tynku do powierzchni.
Gruntowanie ścian przed tynkowaniem można wykonać gruntami zwykłymi lub tzw. gruntami sczepnymi. Grunty sczepne zaleca się stosować na podłożach gładkich i mało nasiąkliwych, jak ściany betonowe, aby zwiększyć przyczepność tynku do podłoża. W przypadku ścian z elementów ceramicznych lub betonu komórkowego, czyli z materiałów o dużej chłonności i porowatości, zalecane są grunty o właściwościach wyrównujących chłonność całego podłoża (większość tradycyjnych gruntów pod masy tynkarskie).
Grunty możemy nanosić pędzlem (w miejscach trudno dostępnych, narożnikach itp.) lub wałkiem (na dużych powierzchniach ścian). Należy zwrócić szczególną uwagę na przygotowanie pod tynkowanie wszystkich miejsc newralgicznych, jak narożniki na styku ścian oraz sufitów, okolice otworów okiennych itp.
Jeśli do tynkowania używamy mas gipsowych, to zaleca się odpowiednie zabezpieczenie wszystkich elementów stalowych, gdyż gips przyspiesza procesy rdzewienia stali. Dobre efekty przynosi jednokrotne przemalowanie tych elementów farbą olejną. Przed tynkowaniem musimy upewnić się, że farba jest całkowicie sucha.
W miejscach połączeń różnych materiałów lub tam, gdzie występują stosunkowo szerokie spoiny, warto powierzchnię zabezpieczyć warstwą siatki z włókna szklanego. Pozwoli to zapobiec ewentualnym pęknięciom tynku.
Zabezpieczenie narożników przed tynkowaniem (profile ochronne)
Po zagruntowaniu zaleca się zabezpieczenie wszystkich zewnętrznych narożników ścian specjalnymi nierdzewnymi profilami ochronnymi. Na rynku dostępne są również profile papierowe, także w wersji z dodatkową siatką. Materiał ten łatwiej docinać i kształtować na ścianie (na narożnikach), jednakże narożnik taki będzie znacznie bardziej podatny na uszkodzenia i uderzenia. Z tego względu na ścianach zaleca się raczej stosowanie narożników aluminiowych. Narożniki papierowe dają dobre efekty w przypadku wykonywania zabudów g-k, np. podwieszanych sufitów czy innych elementów nie narażonych na bezpośrednie uderzenie. Dla mniej doświadczonych osób zaleca się zakup narożników aluminiowych z dodatkową siatką, która może ułatwić ich montaż i wyrównanie. Należy pamiętać o odpowiednim wyrównaniu narożników, aby nie było zjawiska „falowania” ścian. Taśmy papierowe mogą być skuteczne przy profilowaniu narożników wewnętrznych, mniej narażonych na uszkodzenia.
Na powierzchni ścian zaleca się zamontować specjalne listwy tynkarskie. Umożliwiają one prawidłowe spionowanie ścian i ułatwiają ostatecznie zaciąganie i wyrównywanie powierzchni nowo wykonanych tynków. Rozstaw listew należy dobrać do stosowanej pacy wyrównującej. Warto rozpocząć tynkowanie od mniejszej powierzchni ściany, aby odpowiednio do swoich umiejętności dobrać optymalny rozstaw listew i szerokość pacy.
Zarówno narożniki jak i listwy tynkarskie można mocować do ściany punktowo, poprzez ich „przyklejenie” masą tynkarską lub zaprawą.
Listwy narożnikowe aluminiowe kosztują ok 2-2,5zł / 3m (, natomiast taśmy papierowe ok. 35zł / 12m (ok. 9zł/3m).
Przygotowanie masy tynkarskiej
Masy tynkarskie kupujemy w workach jako suchą masę, gotową do rozrobienia z wodą. Tynk nie powinien być ani zbyt rzadki ani zbyt suchy, gdyż oba skrajne przypadki uniemożliwią jego prawidłowe nakładanie i wyrównywanie.
Skuteczną metodą jest nalanie na dno wiadra wody, wsypanie suchej masy i ponowne dolanie wody do odpowiedniej ilości. Zawartość wody należy ustalić doświadczalnie w zależności od rodzaju stosowanej masy tynkarskiej. W praktyce po wykonaniu 3-4 wiader tynku wypracujemy sobie odpowiednie proporcje wszystkich składników. Nie należy wsypywać suchej masy do wiadra, bez wcześniejszego zalania go chociaż niewielka ilością wody, gdyż w takim przypadku bardzo łatwo możemy otrzymać na dnie wiadra zbyt suchą masę. Z kolei nalanie zbyt dużej ilości wody przed wsypaniem masy może skutkować „chlapaniem” wody podczas opróżniania worka (szczególnie jeśli mamy małe doświadczenie w rozrabianiu różnych mas budowlanych).
Pamiętajmy, że rozrobiona masa tynkarska będzie użyteczna przez ok 1-2 godzin. Uzależnione jest to głównie od temperatury panującej w pomieszczeniu (im wyższa temperatura tym szybsze „wysychanie” masy). Nie wolno nigdy dolewać wody do zbyt suchej i stwardniałej masy w celu jej ponownego użycia, gdyż spowoduje to znaczące osłabienie wytrzymałości takiego tynku. Lepiej w takiej sytuacji zbyt twardą masę wyrzucić i przy dalszych pracach rozrabiać mniejsze ilości.
Nanoszenie tynku
Tynki można nanosić w sposób mechaniczny, z użyciem specjalnych agregatów, lub ręcznie. Obecnie co raz częściej stosowane są metody mechaniczne, co znacznie przyspiesza prace. Tynk nanoszony jest specjalną dyszą, przy czym należy stale kontrolować parametry nanoszenia i grubość, aby uniknąć wybrzuszeń na powierzchni ściany.
W przypadku metody ręcznej, zaleca się w pierwszej kolejności wykonanie delikatnej „obrzutki” mokrym tynkiem, a dopiero później nanoszenie, poprzez narzucanie, ostatecznej warstwy. Tynk należy zawsze nanosić metodą narzucania na ścianę, a nie „wklejania szpachlą”, gdyż rozwiązanie takie zapewni lepsze związanie tynku z podłożem. Obrzutki nie należy wyrównywać, gdyż jej zadaniem jest stworzenie chropowatego i dobrze przyczepnego podłoża pod właściwą warstwę tynku. Kolejne warstwy tynku można nanosić dopiero po wyschnięciu poprzednich.
Należy jednak pamiętać, że wykonywanie tzw. obrzutki i nanoszenie tynku w dwóch lub nawet trzech warstwach dotyczy wyłącznie tynków cementowych lub cementowo – wapiennych. W przypadku tynków gipsowych zalecane jest nakładanie ich zawsze w jednej warstwie o docelowej grubości, lecz nie większej niż 20-25mm. Pamiętajmy zawsze, że grubość tynku oraz kwestia ile warstw tynku nakładać zależy przede wszystkim od rodzaju masy tynkarskiej.
Wykończenie powierzchni tynkowanej
Do prac wykończeniowych należą przede wszystkim zatarcie tynku i wyrównanie ściany (oraz wygładzenie tynku).Po naniesieniu ostatecznej warstwy tynku (lub w przypadku tynków gipsowych jednokrotnej warstwy) narzut należy wyrównać. Zaleca się w tym celu stosowanie pac styropianowych odpowiednio szerokich, w zależności od zastosowanego rozstawu listew tynkarskich. Listwy ułatwią w tym momencie prawidłowe wyrównanie całej powierzchni ściany, dlatego tak istotne jest prawidłowe spionowanie i wyrównanie samych listew.
Po wstępnym wyschnięciu tynku należy go wygładzić. W tym celu można stosować specjalne pace z gąbką, a wygładzanie wykonywać ruchami okrężnymi. Nie należy jednak zbyt mocno dociskać pacy z gąbki, aby nie wykonać wgłębień w tynku.
Powierzchnia tynku nie musi być całkowicie gładka. W celu nadania ostatecznej gładkości ściany w późniejszym etapie prac wykonamy warstwę tzw. gładzi.
Wszelkie prace wykończeniowe na gotowych tynkach należy rozpoczynać nie wcześniej niż po ok 3-4 tygodniach od tynkowania. W praktyce zaleca się odczekać ok 5-6 tygodni, szczególnie jeśli nakładaliśmy tynki grubsze (ponad 20mm) lub panują niższe temperatury (poniżej 10-15 stopni). Zbyt szybkie naniesienie gładzi czy innych warstw wykończeniowych (dekoracyjnych) doprowadzi do uszkodzenia lub nawet odpadnięcia tych warstw na skutek kończących się reakcji chemicznych podczas wysychania tynków.
Zespół redakcyjny portalu zbudujmydom.pl
