Wybór materiałów do wykonania ścian nośnych jest bardzo szeroki. Należy jednak uwzględnić kilka ważnych czynników jak chociażby lokalizacja budynku, narażenie na czynniki mikrobiologiczne oraz planowane koszty budowy.
Cegły pełne i pustaki ceramiczne
Z ceramiki wytwarza się m.in. cegły pełne, dziurawki oraz pustaki. Do wznoszenia ścian nośnych można stosować cegły pełne choć rozwiązanie to jest obecnie w zaniku, głównie ze względu na wysoki koszt i bardzo dużą pracochłonność.
Jednym z najpopularniejszych materiałów na ściany zewnętrzne są natomiast pustaki ceramiczne. Produkowane są w formie elementów ceramicznych z pustymi przestrzeniami powietrznymi jak również z wypełnieniem tych pustek wełną izolacyjną.
Drugi rodzaj pustaków można stosować do budowy ścian jednowarstwowych. Ich zaletą jest szybka budowa na tzw. suchą spoinę (piankową), lecz jest to rozwiązanie jeszcze mało popularne w Polsce i stosunkowo drogie.
Pustaki ceramiczne najczęściej stosuje się przy ścianach dwuwarstwowych z dodatkową warstwą ocieplenia płytami styropianowymi lub wełną mineralną. Ściana taka charakteryzuje się dobrymi parametrami izolacyjności cieplnej (termicznej) co przekłada się na małe straty ciepła na powierzchni ściany.
Kolejną zaletą pustaków ceramicznych jest ich stosunkowo dobra izolacyjność akustyczna i duża wytrzymałość. Odznaczają się stosunkowo niedużą nasiąkliwością i dobrą mrozoodpornością co ma znaczenie szczególnie w okresie zimowym.
Ceramika jest materiałem odpornym na czynniki atmosferyczne i mikrobiologiczne w związku z czym nie ma konieczności szybkiego montażu na ścianie warstwy ocieplenia. Problem taki występuje np. przy ścianach z bloczków betonu komórkowego.
Na ścianach nośnych z pustaków ceramicznych można wieszać ciężkie meble i przedmioty na kołki cztero-rozporowe lub w razie potrzeby przy zastosowaniu specjalnych kotew chemicznych z tuleją siatkową.
Bloczki z betonu komórkowego
Bloczki z betonu komórkowego produkowane są przy wykorzystaniu piasku, wapna, wody i niewielkich dodatków cementu oraz anhydrytu. Główną zaletą bloczków z betonu komórkowego jest ich wysoka izolacyjność termiczna i bardzo duża precyzja i powtarzalność wykonania.
Z tych powodów bloczki te mogą być stosowane do wznoszenia ścian jednowarstwowych. Dobra izolacyjność cielna nie wymaga stosowania oddzielnej warstwy styropianu natomiast bardzo duża dokładność wymiarowa istotnie ułatwi późniejsze tynkowanie elewacji.
W przypadku wyboru bloczków betonowych do budowy ścian jednowarstwowych ważne jest aby murować je na cienkie spoiny ciepłochronne, które są nieco droższe od tradycyjnych zapraw grubowarstwowych.
Bloczki z betonu komórkowego (tzw. gazobetonu lub pianobetonu) są bardzo proste w obróbce – docinaniu, szlifowaniu itp. Do cięcia bloczków nie potrzeba specjalistycznych narzędzi i wystarczy nawet ręczna piła z prowadnicą.
Wadą bloczków z betonu komórkowego jest ich duża nasiąkliwość i mała odporność na czynniki atmosferyczne i biologiczne. Z tego względu ściany takie należy obowiązkowo jak najszybciej zabezpieczyć warstwą tynku. Z uwagi na nasiąkliwość gazobetonu zaleca się stosowanie tynków paroprzepuszczalnych, co uchroni ścianę przed gromadzeniem się nadmiernej ilości wilgoci.
Bloczki z betonu komórkowego mają mniejszą wytrzymałość od ceramiki lecz dla potrzeb budynku jednorodzinnego jest ona wystarczająca. Problemem jest natomiast wieszanie na takich ścianach ciężkich mebli, gdyż wymaga to stosowania specjalnych kołków wkręcanych w bloczki. W stosunku do ściany z ceramiki zaleca się dla takiego samego obciążenia zastosowanie ok. 1,5-2 razy więcej kołków montażowych.
Kolejną wadą bloczków z betonu komórkowego jest ich stosunkowo mała izolacyjność akustyczna. Ma to znaczenie szczególnie w ścianach jednowarstwowych w zabudowie miejskiej. Na obszarach wiejskich o mniejszym natężeniu hałasu nie będzie to jednak istotną wadą.
Bloczki silikatowe
Bloczki silikatowe produkowane są z piasku, wapna i wody w procesie nasycania parą wodną mieszaniny piasku z wapnem, przez co struktura taka tworzy bardzo wytrzymałe elementy.
Silikaty często postrzegane są jako materiał nie nadający się na ściany budynku ze względu na ich niską izolacyjność termiczną. Należy jednak zawsze analizować współczynniki przenikania ciepła dla całej ściany a nie tylko jej pojedynczych elementów.
Bloczki silikatowe stosowane mogą być do ścian dwu- i trójwarstwowych, w których za izolacyjność cieplną w 90% odpowiada warstwa ocieplenia – styropian lub wełna mineralna, a nie bloczki nośne. Przy prawidłowym doborze izolacji cieplnej z silikatów można bez problemu wznosić ściany zewnętrzne.
Zaletą silikatów jest ich bardzo dobra izolacyjność akustyczna co przekłada się na wysoki komfort mieszkania w zabudowie miejskiej.
Jednocześnie bloczki silikatowe cechuje mała nasiąkliwość i duża mrozoodporność, przez co można tynkowanie elewacji przełożyć na kolejne sezony budowlane. Silikaty charakteryzują się również wysoką odpornością na czynniki atmosferyczne i różnego rodzaju mikroorganizmy. Pozwala to wznosić wytrzymałe i trwałe ściany zewnętrzne również w zabudowie wiejskiej, podleśnej itp.
Podobnie jak w przypadku pustaków ceramicznych czy bloczków z betonu komórkowego murowanie ścian z silikatów także jest stosunkowo proste i szybkie. Ich obróbka nie stwarza dużych problemów i nie wymaga zakupu drogich narzędzi.
Bloczki silikatowe produkowane są z zachowaniem dużej dokładności wymiarowej przez co możliwe jest wykańczanie ściany tynkami cienkowarstwowymi.
W pewnych wypadkach wadą silikatów może być ich duży ciężar co czasami utrudnia lub podnosi koszty transportu w stosunku do bloczków betonowych czy ceramiki. Jeśli jednak zamawiamy większą ilość silikatów to koszty transportu ze składów budowlanych mogą być porównywalne z innymi materiałami.
Bloczki z keramzytobetonu
Pustaki te produkowane są z tzw. lekkiego betonu wytworzonego na bazie kruszywa keramzytowego. Charakteryzuje je mały ciężar i wysoka wytrzymałość.
Bloczki keramzytowe mają dobre parametry izolacyjności cieplnej lecz zaleca się je stosować raczej do ścian dwu- i trójwarstwowych choć w pewnych wypadkach możliwe jest wykonanie także ściany jednowarstwowej.
Bloczki z keramzytobetonu mają niską izolacyjność akustyczną, czasami nawet gorszą od bloczków z betonu komórkowego przez co nie będą najlepszym materiałem do zabudowy miejskiej silnie zurbanizowanej.
Mała nasiąkliwość i odporność na czynniki atmosferyczne pozwala odłożyć w czasie otynkowanie ścian zewnętrznych bez ryzyka osłabienia i uszkodzenia bloczków nośnych.
Technologia wznoszenia ścian z keramzytobetonu jest jeszcze mało popularna przez co cena takich ścian jest stosunkowo wysoka w porównaniu do rozwiązań tradycyjnych.
Jak wybrać materiał na ściany zewnętrzne?
Przed wyborem materiałów na ściany zewnętrzne należy sobie odpowiedzieć na trzy podstawowe pytania:
1 – Ściany jedno czy dwuwarstwowe?
2 – Gdzie znajduje się dom – miasto, wieś, w pobliżu lasu, jezior itp.?
3 – Czy planujemy tynkowanie ścian w tym samym sezonie co ich murowanie?
Kwestia wyboru konstrukcji ścian – jedno lub dwuwarstwowych jest dla wielu inwestorów dużym problemem. Zaletą ścian dwuwarstwowych jest możliwość wykonania ściany o dobrym współczynniku przenikania ciepła na całej powierzchni elewacji. Przy ścianach jednowarstwowych należy bardzo precyzyjnie kontrolować wszystkie spoiny aby nie stanowiły one dużych mostków cieplnych. Ściany dwuwarstwowe pozwalają zminimalizować wiele błędów murarskich na etapie montażu ocieplenia.
Wadą ścian jednowarstwowych jest ryzyko ich zawilgocenia w okresie zimowym. Wynika to z faktu, że w ścianach tych punkt rosy znajdzie się zawsze wewnątrz pustaków lub bloczków. Wewnątrz budynku panuje przeważnie temperatura ok. +200C gdy na zewnątrz może występować temperatura ujemna. W takiej sytuacji wewnątrz ściany znajdzie się miejsce skroplenia pary wodnej zawartej w powietrzu.
Nie będzie to dużym problemem jeśli odpowiednio dobierzemy nie tylko zaprawę i rodzaj spoin ścian jednowarstwowych lecz również właściwe tynki, umożliwiające odprowadzenie nadmiaru wilgoci po za ściany budynku. W ścianach dwuwarstwowych punkt rosy najczęściej występuje w warstwie ocieplenia, przez co nie ma ryzyka występowania zawilgocenia w elementach nośnych.
Pytanie drugie dotyczące lokalizacji domu odnosi się do dwóch parametrów materiałów konstrukcyjnych ściany: odporności na czynniki atmosferyczne i mikrobiologiczne oraz do izolacyjności akustycznej. Z dużą ostrożnością należy stosować bloczki betonowe jeśli planujemy budowę na obszarach o dużej wilgotności powietrza (bliskość lasu, jezior itp.). W przypadku zabudowy miejskiej warto również zwracać uwagę na izolacyjność akustyczną bloczków i pustaków ściennych.
Bloczki z betonu komórkowego stają się w ostatnich latach materiałem coraz chętniej wybieranym do wznoszenia ścian budynków jednorodzinnych. Związane jest to m.in. z niską ceną ścian jednowarstwowych. Niestety bloczki są mało odporne na wilgoć i warunki atmosferyczne przez co obowiązkowo należy je jak najszybciej zabezpieczyć warstwą tynku elewacyjnego. Pozostawienie ścian na okres zimowy bez tynku może doprowadzić do znacznego osłabienia bloczków.
Ile kosztują materiały na ściany zewnętrzne?
W przypadku ścian jednowarstwowych najtańszym rozwiązaniem są bloczki z betonu komórkowego – ok. 70zł/m2 (materiały). Koszt pustaków do ściany bez ocieplenia to ok. 120zł/m2.
W przypadku ścian dwuwarstwowych różnice w cenie między poszczególnymi materiałami są znacznie mniejsze. W tym wypadku najtańszym rozwiązaniem są ściany z pustaków ceramicznych i ociepleniem ze styropianu – ok. 100zł/m2.
Beton komórkowy w ścianach dwuwarstwowych jest porównywalny cenowo do bloczków silikatowych, które charakteryzują się znacznie lepszymi parametrami wytrzymałościowymi i izolacyjnymi.
Bloczki z betonu keramzytowego to obecnie rozwiązanie dość drogie dlatego stosowane jest bardzo rzadko. Warto rozważyć tę technologię jeśli planujemy budowę na gruntach o małej wytrzymałości (grunty słabonośne, nasiąkliwe) gdyż beton keramzytowy jest materiałem bardzo lekkim przy jednoczesnych dobrych właściwościach cieplnych.
Decydując się na konkretny rodzaj ścian należy pamiętać, że izolacyjność cieplna bloczków i pustaków ma duże znaczenie jedynie w ścianach jednowarstwowych. Przy technologii dwuwarstwowej za izolacyjność termiczną ściany odpowiada przede wszystkim ocieplenie – styropian lub wełna mineralna.
Zespół redakcyjny portalu zbudujmydom.pl