Budowa domu | Zbudujmydom.pl | Logo
Budowa domu | Zbudujmydom.pl | Logo
zbudujmydom.pl
Nowoczesny portal informacyjny

Umowa dożywocia - na czym polega i jakie są jej plusy i minusy

Autor artykułu: Małgorzata Karpińska
Małgorzata Karpińska
Źródło: Unsplash
Umowa dożywocia to umowa cywilnoprawna zapewniająca właścicielom nieruchomości spokojną starość, w momencie gdy zdecydują się na przekazanie do niej praw innej osobie. To daje im gwarancję dożywotniej opieki i możliwości korzystania z nieruchomości. Ten szczególny rodzaj umowy cieszy się dużym zainteresowaniem, jednak budzi także wiele kontrowersji. Warto przyjrzeć się plusom i minusom, jakie niesie ze sobą podpisanie tej umowy, zanim podejmiesz odpowiednią decyzję.

Na czym polega umowa dożywocia?

Jedną z możliwości przejęcia majątku jest dziedziczenie, które może mieć miejsce za życia właściciela nieruchomości. To właśnie taka sytuacja określana jest zawarciem umowy dożywocia, która zapewnia możliwość korzystania zbywcy z nieruchomości nawet po przeniesieniu prawa własności na inną osobę.

Ten rodzaj umowy cywilnoprawnej jest regulowany przez kodeks cywilny art. 908-916, który jasno precyzuje, że właściciel nieruchomości jest zobowiązany do przeniesienia własności na nabywcę, jednak w zamian musi on otrzymać dożywotnie utrzymanie. 

Umowa dożywocia określa, że nabywca, czyli osoba, na którą zostało przeniesione prawo majątkowe, zobowiązuje się przyjąć zbywcę jako domownika, co wiąże się z zapewnieniem mu odpowiednich warunków mieszkalnych, wyżywienia, opału i możliwości korzystania ze światła. Umowa dożywocia określa również to, że nabywca zobowiązuje się do udzielenia pomocy i pielęgnowania zbywcy podczas choroby, a nawet zorganizowania pogrzebu na swój koszt. Umowa dożywocia może być ustanowiona również na rzecz małżeństwa. 

Czy umowa dożywocia ma wpływ na zachówek?

Podczas sporządzenia umowy dożywocia zapisy wskazane w testamencie stają się nieważne. W odróżnieniu od darowizny nie stanowi ona bezpłatnego przysporzenia, które oznacza czynność prawną prowadzącą do powstania korzyści majątkowej innego podmiotu. W związku z tym ewentualni spadkobiercy nie mają prawa do zachówku. 

Czy można zmienić umowę dożywocia na rentę?

Sąd ma możliwość zmiany wszystkich lub tylko niektórych uprawnień, które są zawarte w umowie dożywocia na rentę, której wysokość powinna odpowiadać wartości wyszczególnionych uprawnień, dotyczy to sytuacji, gdy między dożywotnikiem a osobą zobowiązaną zachodzą stosunki, w których niemożliwe jest, aby strony pozostawały ze sobą w bezpośredniej styczności. Taka zmiana umowy jest możliwa zgodnie z przepisem art. 913 § 1 kodeksu cywilnego na żądanie dożywotnika lub osoby zobowiązanej. 

Umowa dożywocia, a jej rozwiązanie

W szczególnych przypadkach sąd może rozwiązać umowę dożywocia zgodnie z art.913 § 2 kodeksu cywilnego. Dzieje się tak w sytuacji, gdy nie ma możliwości, aby zapewnić osobie uprawnionej ochrony prawnej. 

Plusy i minusy umowy dożywocia

Umowa dożywocia jest specyficzną umową cywilnoprawną umożliwiającą osobie uprawnionej korzystanie z określonych praw majątkowych i uzyskania korzyści z nieruchomości lub innego składnika majątkowego zbywcy. 

Ten rodzaj umowy cywilnoprawnej przynosi wiele korzyści, jednak ma też minusy. Przed jej zawarciem warto rozważyć wszystkie za i przeciw.

 Plusy wynikające z zawarcia umowy dożywocia:

  • Dożywotnia renta: w przypadku dożywotnika nieposiadającego wystarczających środków finansowych na swoje utrzymanie umowa dożywocia może stać się dodatkowym źródłem dochodów w późniejszym okresie życia.

  • prawo do korzystania z majątku: dożywotnik ma zagwarantowane prawo do korzystania z nieruchomości lub innego majątku, nawet jeżeli nie jest już jego właścicielem.

  • Zabezpieczenie zbywcy: zawarcie umowy dożywocia może zapewnić zbywcy opiekę i odpowiednie wsparcie finansowe ze strony dożywotnika.

  • Podatek od spadków: umowa dożywocia może być korzystniejsza podatkowo dla zbywcy niż sytuacja, w której przekazuje majątek na drodze darowizny lub spadku. 

Minusy zawarcia umowy dożywocia:

  • Brak możliwości dysponowania majątkiem: wraz z umową dożywocia zbywca utraci kontrole nad swoim majątkiem, co wpływa na ograniczenie jego możliwości finansowych i decyzyjnych.

  • Długi okres oczekiwania: umowa dożywocia jest związana z drugim okresem oczekiwania na przyjęcie pełnej kontroli nad przekazaną nieruchomością lub majątkiem. Tego typu sytuacja może stanowić problem, jeżeli zbywca natychmiast potrzebuje środków finansowych.

  • Ryzyko długowieczności: w sytuacji, gdy zbywca długo żyje osoba nabywająca majątek, może nie zdążyć, skorzystać z niego w pełni przed swoją śmiercią.

  • Problematyczne zbycie nieruchomości: umowa dożywocia może utrudnić sprzedaż nieruchomości, gdyż obciążenie taką umową może zniechęcić potencjalnych kupców.

Umowa dożywocia na swoje plusy i minusy. W związku z tym nie jest to idealne rozwiązanie dla każdego. Jeżeli rozważasz podpisanie takiej umowy, to musisz dokonać skrupulatnej analizy potrzeb finansowych, wieku, a także planów na przyszłość. Zanim podejmiesz decyzję, zalecamy skonsultowanie się z prawnikiem specjalizującym się w tego typu umowach. To pomoże Ci zrozumieć, jakie wynikają zobowiązania i konsekwencje z podpisania umowy dożywocia.

Źródło: Zespół redakcyjny portalu zbudujmydom.pl

(Małgorzata Karpińska, 26 lipca 2023)
zbudujmydom.pl
Nowoczesny portal budowlany
Portal zbudujmydom.pl tworzy zespół inżynierów budownictwa, którzy posiadają zarówno podstawy teoretyczne jak i duże doświadczenie praktyczne, zdobyte na budowach w całej Polsce. Część z naszych ekspertów stanowią czynni kierownicy budów, doświadczeni zarówno przy domach jednorodzinnych jak i przy dużych inwestycjach budowlanych. Staramy się w jasny i przejrzysty sposób omawiać cały proces budowlany od fundamentów aż po dach i ostatecznie wykończenie domu. Przedstawiamy również porady związane z kwestiami formalno-prawnymi, aby ułatwić poruszanie się we właściwych przepisach, co wcześniej czy później spotka każdego inwestora.
Korzystając ze strony, akceptujesz naszą politykę prywatności i wyrażasz zgodę na zapisywanie cookies.